گەر دەتانەوێ شوێن ڕێبازێك كەون ئەوە شوێن ڕێبازی مردووەكان كەون
كورتە باسێك دەربارەى ڕێبازى سەلەفییەت
ئامادەكردنى
ئەبو ئەنەسى تەوحیدى
پێداچوونەوە و نرخاندنى
قال الله تعالى: (والسابقون الأولون مِن المهاجرين والأنصار والذين اتَّبعوهم بإحسان رضى الله عنهم وَرضوا عَنه وأعد لهم جنات تجري تحتها الأنهار خالدين فيها أبَدا ذلِك الفوز العظيم). التوبة:١٠٠.
قال الإمام الأوزاعي (رحمەالله تعالى): (عليك بآثار من سلف، وإن رفضك الناس، وإياك وآراء الرجال،وإن زخرفوه لك بالقول فإن الأمر ينجلي وأنت على طريق مستقيم).رواه الأجري في الشريعة.
وصدق الشاعر إذ يقول:
وكل خير في اتباع من سلف وكل شر في ابتداع من خلف
پێشكەشە:
بە هەموو دڵسۆزان و خەمخۆرانى ڕێبازى سەلەفییەت!!!
بە هەموو ئەو دڵسۆزانەى كە دەیانەوێ ڕێبازى سەلەفییەت جیابكەنەوە لە بیرى ئیڕجاء و مەدخەلییەت!!!
نرخاندنى
م.سەرباز محمد حسن
بسم الله الرحمن الرحيم
إن الحمد لله نحمده ونستعينه ونستغفره، ونعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن سيئات أعمالنا، من يهده الله فلا مضل له، ومن يضلل فلا هادي له، وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له وأشهد أن محمداً عبده ورسوله.
وشە ئەمانەتە گوتراو بێ یان نووسراو چاكترین گوتن و نوسینیش ئەو گوتن و نوسینەیە لە خزمەتی حەق دابێ ڕوونی بكاتەوە و بگەێنێ و بیپارێزێ {أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ (٢٤)} [إبراهيم: ٢٤] .
نوسینەكەی برای بەڕیزمان أبو أنس تەوحیدی زۆر گرنگە لەناساندی سەلەفیيەت و ڕوون كردنەوەی ماناكەی ئەو جۆرە نووسینە بۆ ئەو كاتە زۆر زەڕوڕە بۆئەوەی [ بشر الشر ] لە [ بشر الخیر] جودا بكرێتەوە هەروەكو [ أحمد ] ی سونەت لە [ أحمد ]ی بیدعە جودا بكرێتەوە .
سەلەفیەت وەكو رێبازێك كە دەبێ پەیڕەو بكرێ جودا بكرێتەوە لەگەڵ بۆچونی هەڵەی خەڵكانێك كە دەڵێن دەبێ وەكو سەلەفيیەت پەیڕەو بكرێ .
وێڕای دەستخۆشیم لە برامان (أبو أنس) دەپاڕێمەوە لە خوای گەورە ئەو نووسینەی بخاتە تەرازوی كردەوە چاكەكانی و بەردەوام بێت لەو ڕوونكردنەوانەی .
سەرباز محمد حسن
یەک شەمە ١٢ شەعبانی ١٤٣٣ کۆچی بەرامبەر ٠١/٠٧/٢٠١٢
بسم الله الرحمن الرحيم
إن الحمد لله نحمده، ونستعينه ونستغفره، ونعوذ بالله من شرور أنفسنا ومن سيئات أعمالنا، من يهده الله فلا مضل له، ومن يضلل فلا هادي له، وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له، وأشهد أن محمداً عبده ورسوله صلى الله عليه وسلم قال تعالى: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ). وقال: (يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيباً). وقال: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلاً سَدِيدًا يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظيماً). أما بعد: فإن أصدق الحديث كتاب الله تعالى، وخير الهدي هدي محمد صلى الله عليه وسلم ، وشر الأمور محدثاتها وكل محدثة بدعة، وكل بدعة ضلالة، وكل ضلالة في النار.
اللهم رب جبریل ومیكائیل وإسرافیل، فاطر السماوات والأرض، عالم الغیب والشهادة، أنت تحكم بین عبادك فیما كانوا فیه یختلفون، اهدنا لما اختلف فیه من الحق بإذنك، إنك تهدي من تشاء إلى صراط مستقیم.
پێشەكى
ناونیشانی ئەم پەرتووكە لە وتەیەكی ئیبن مەسعود و ئیبن عومەر(ڕەزای خوایان لێبێ)وەرگیراوە، كە دەفەرموون:هەركەسێك لە ئێوە ئەگەر دەیەوێ شوێن ڕێگە و ڕێبازێك بكەوێ، ئەوە با شوێن ڕێبازی ئەو كەسانە بكەوێ كە مردوون-مەبەستیان سەلەفی صاڵحە-،چونكە زیندووەكان لێيان ئەمین نابین.دواتریش بەدرێژی باسی ئەو ئەثەرە دەكەین إن شا‌ء الله.
كەشتی ڕزگاربوون لە دونیا و دواڕۆژدا بریتییە لە شوێنكەوتنی ڕێبازی سەلەفی صاڵح لە هەموو بوارەكانی: ئیمان و بیروباوەڕ و،خواپەرستی و،خوڕەوشت و، پەروەردە و تەزكییە و، زانست و تێگەیشتن و، وتە و، كردەوەدا.
كەس لەموسڵمانان گومانی لەوەدا نییە كە شوێنكەوتنی قوڕئان و فەرموودەی صەحیح واجبە، بەڵام كەمن ئەوانەی دەڵێن:ئەو قوڕئان و فەرموودەیە بەتەنها بەس نییە،بەڵكو دەبێ بەپێی تێگەیشتنی پێشینە چاكەكان بێت!!!
بۆیە هەركەسێك ئەگەر ڕاست بكات لە بانگەشەی شوێنكەوتنی كیتاب وسوننە، ئەوە پێویستە لەسەری بگەڕێتەوە بۆ تێگەیشتنی سەلەف،چونكە ناكرێ بڵێ من شوێن كیتاب وسوننە دەكەوم بەڵام بە پێی تێگەیشتنی خۆم، یا مامۆستاكەم،یاخود هەركەسێكی تر.
وەهەر نەگەڕانەوەیە بۆ كیتاب وسوننە بە پێی تێگەیشتنی سەلەف، بوویتە هۆی پارچە پارچە بوونی موسڵمانان بۆ چەندان حیزب وگرووپ.
وە دەست گرتن بە ڕێبازی سەلەف موسڵمان دەپارێزی لە لاڕێبوون و گومڕایی لە دونیادا، وە لە ئاگری دۆزەخیش لە دواڕۆژدا.
وەهەروەها ئەگەر موسڵمانان بیانەوێ حاڵ و وەزعیان چاك ببێ،ئەوە هەر دەبێ بگەڕێنەوە بۆسەر ڕێبازی سەلەف.وەكو ئیمامی مالیك(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:(لن يصلح آخر هذه الأمة إلا بما صلح به أولها).
واتە:كۆتایی ئەو ئومەتە چاك نابێ، تەنها بەو شتە نەبێ كە سەرەتاكەی پێی چاك بوو.
وە هەركەسێكیش شوێن هەر ڕێبازێك كەوێ، جگە لە ڕێبازی سەلەف، ئەوە گومڕا دەبێ و، لەڕێگە ڕاستەكە دەردەچێ.
وەكو عبد الله كوڕی عومەر(ڕەزای خوای لێبێ)دەفەرمووێ:(بەردەوام خەڵكی لەسەر ڕێگای ڕاستن، هەتا ئەو كاتەی شوێن ئەثەر بكەون).
وە ئیمامی مالیكیش(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:(سوننەت وەكو كەشتیەكەی نوح وایە،هەركەسێك سواری ببێ ئەوە ڕزگاری دەبێ،وە هەركەسێكیش لێی بەپاش كەوێ و سواری نەبێ ئەو نوقم دەبێ).
لەبەر ئەم خاڵانە پێم باش بوو باسێك ئامادە بكەم دەربارەی مەنهەجی سەلەفییەت و،واجبیەتی شوێنكەوتنی مەنهەجی سەلەف.
كاری منیش لە ئامادەكردنی ئەو باسەدا، تەنها كۆكردنەوە و، ڕێخستن و،وەڕگێڕانە، جگە لەچەند وشە و ڕستەیەك نەبێ.
٣ ى شەعبانى ١٤٣٣ كۆچى
ئەبو ئەنەسى تەوحیدى
بەشی یەكەم
ڕوونكردنەوەى زاراوەكان
لەم بەشەدا دێینە سەر ڕوونكردنەوەى هەريەك له زاراوەی:سەلەف و، سەلەفی و، سەلەفییەت.
١- واتای وشەی سەلەف (السلف):
لەزمانەوانیدا:ئیبن فارس(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:سلف،سین و لام فا‌ء بنچینەیەكە بەڵگەیە لەسەر پێشكەوتن،السلف واتە:ئەوانەی ڕۆیشتوون، وە القوم السلاف واتا:پێشكەوتووەكان.
ئيبن منظور(ڕەحمەتی خوای لێبێ) دەفەرمووێ:السلف واتە:ئەوكەسەی پێش تۆ كەوتووە لەباب و باپیرانت و خزمە نزیكەكانت،ئەوانەی لەسەروو تۆنە لە پێشكەوتن و چاكەدا.
خوای پەروەردگار دەفەرمووێ:(عفا الله عَما سلف ومَن عاد فینْتقم الله مِنه). واتە: خوا خۆش بووە لەوەی كە تێپەڕی و بەسەرچوو، بەڵام هەركەسێك بگەڕێتەوە(بۆسەر ئەو كردەوەیە) ئەوا خوا تۆڵەی بەتینی لێدەسێنێ.
وە دەفەرمووێ:( وجعلناهم سلفا ومثلا للآخرين ). واتە:كردمانن بە پێشینەو ،پەند و عیبڕەت بۆ خەڵكانی پاش خۆیان.
وە پێغەمبەریش (صلی الله علیه وسلم) بە فاتیمەی كچی (ڕەزای خوای لێبێ) فەرموو: (فإنه نعم السلف أنا لك). واتە:بەڕاستی باشترین پێشینەیەك بۆ تۆ منم.
وە ئیمامی نەوەوی(ڕەحمەتی خوای لێبێ)لەشەرحی ئەم فەرموودەیەدا دەفەرمووێ:سلف واتە:پێشكەوتوو، واتای فەرموودەكەش:من پێش تۆ كەوتووم و لە پێش تۆ ڕۆیشتووم، پاشان تۆش دێیە لای من.
كەواتە وشەی(سلف)لە مانەوانیدا واتە:پێشینە.
بەڵام لەزاراوەدا(واتە:زاراوەی زانایانی بیروباوەڕ): سەلەف بریتییە لە:هاوەڵەكان (الصحابة)و،شوێنكەوتووەكان (التابعین) و،شوێنكەوتووی شوێنكەوتووەكان (تابعي تابعین)، واتە:خەڵكی سێ سەدە چاكەكە.
شێخ ئیبن باز(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:بێگومان سەلەف بریتيیە لەخەڵكی سەدە چاكەكان (هاوەڵان وشوێنكەوتووەكان وشوێنكەوتووی شوێنكەوتووەكان)،جا هەركەسێك بەدوای ئەواندا بڕوا و لەسەر ڕێبازی ئەوان بڕوات، ئەوە كەسێكی(سەلەفییە)، وە هەركەسێكیش شوێن ئەوان نەكەوێ، ئەوە كەسێكی خەلەفییە).
كەواتە مەبەست بە وشەی سەلەف لەڕووی مێژوو و سەدەوە، خەڵكی سێ سەدە باش و شایەتی بۆ دراوەكە دەگرێتەوە، لە(صەحابە و تابعین و تابعی تابعین)ەكان.
بەڵام لەبەر ئەوەی لەو سێ سەدەیەدا خەڵكی باش و خراپ ژیاوون، زانایان قەیدی (صاڵح) یان بۆ داناوە و،كردویانە بە(السلف الصالح)واتە:پێشینە چاكەكان، بۆ ئەوەی خەڵكی خراپ بێتە دەرەوە، وە كاتێكیش كە دەوترێ:ڕێبازی پێشین(مذهب السلف)،ئەوە مەبەست پێی ئەو ئیسلامەیە كە پێشینە چاكەكان لەسەری بووینە.
٢- بەڵام وشەی سەلەفی(السلفي):ئەو(یا‌ء)ەی كە بەوشەی(سەلەف)ەوە نووساوە،یائی خستنە پاڵە(نسبة)واتە:ئەو كەسەی خۆی دەداتە پاڵ ڕێبازی سەلەف،هەروەكو چۆن ئەگەر كەسێك لەسەر مەزهەبی ئیمامی ئەحمەدی كوڕی حەنبەل بێت، پێی دەوترێت:حەنبەلی، ئینجا ئەو نسبەتە(واتە خۆدانە پاڵ ڕێبازی سەلەف)نیسبەتێكی گەورەو پیرۆزە جێگای فەخر و شانازییە، چونكە نیسبەتە بۆ ڕێبازێكی پارێزرا و لەهەڵە-بەشێوەیەكی گشتی-
كەواتە سەلەفی:ئەو كەسەیە كە لەسەر ڕێبازی پێشینە چاكەكان دەڕوات، لەهەموو بوارەكانی بیروباوەڕ و،خواپەرستی و،خوڕەوشتدا.
ئیمامی ذەهەبی(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:السلفي:وهو من كان علی مذهب السلف. واتە: سەلەفی:ئەو كەسەیە كە لەسەر ڕێبازی سەلەف بێت.
كەواتە هەركەسێك پەیوەست بێت بە بیروباوەڕ و تێگەیشتنی پێشینە چاكەكان،ئەوە كەسێكی(سەلەفی)یە،هەرچەندە دووریش بێت لەوان لە ڕووی شوێن و سەردەمەوە،بەڵام ئەو كەسەی لەسەر ڕێبازی سەلەف نەڕوا، ئەوە لەوان نییە، ئەگەرچی لەناویشیان ژیابێ.
* لێرەدا پرسیارێك دێتە پێشەوە، ئەویش ئەوەیە:ئایە دروستە موسڵمان بەخۆی بڵێ سەلەفی؟
وەڵام:بەڵێ دروستە بە مەرجێك ڕاست بكات لە بانگەشەكەی،وە بەگوێرەی توانا هەوڵبدات لەسەر ڕێبازی سەلەف بڕوات.
واتە بەس ناو نەبێت،بەخۆی بڵێ سەلەفی، بەبێ ئەوەی لە ڕووی بیروباوەڕ و كردەوەدا لەسەر ڕێبازی سەلەف بێت، ناو لەخۆنان بە سەلەفی هیچ كاریگەریەكی نییە، ئەگەر موافیقی ناوەڕۆكەكە نەبێت، بەڵكو ئەو كاتی بانگەشەیەكی درۆیە و،نیفاقە،چونكە سەلەفییەت ناو نییە بەتەنها، بەڵكو حەقیقەت و ناوەڕۆكە، پەیوەست بوونێكی ڕاست و دروست و ڕاستگۆیانەیە بە ڕێبازی سەلەف.
بۆیەش ئەمڕۆ زۆرن ئەوانەی بانگەشەی سەلەفییەت دەكەن،وەكو(مورجیئەكانی سەردەم..مەدخەلییەكان)،بەڵام كە سەیری بیروباوەڕ و كردەوە و ئەخلاقیان دەكەی، زۆر دوورن، ئەوان لە دۆڵێكن و، سەلەفی ساڵح لە دۆڵێكی ترن!!!.
كل یدعي وصلا بلیلی ولیلی لا تقر لهم بذاك
جا ئەگەر كەسێك بپرسێ:بۆچی ناو لە خۆمان بنێین سەلەفی؟بۆچی ناوێكی تر دابێنین؟ئایا ناوی موسڵمان بەس نییە؟
وەڵام:بەكارهێنانی هەر ناو و زاراوەیەك كە بەڵگە بێت لەسەر ڕاستییەك،دروستە و هیچی تێدا نییە،مادام بۆ مەبەستێكی خراپ نەبێت.
ئینجا ئەو هۆكارەی وایكرد ئەو ناوە بەكاربهێنرێ، بریتیی بوو لەو بیدعە و گومڕایی و كۆمەڵە گومڕایانەی كە پەیدا بوون،هەریەكەيان ناوێكی هەبوو پێی دەناسرانەوە، لەهەمان كاتیش بەخۆیان دەووت موسڵمان،وەكو:شیعە و،خەواریج و،موڕجيئە و،موعتەزیلە و،جەهەمیيە و،قەدەریيەو،سۆفی و ئەشعەریی و.....هتد،ئەمە وایكرد ئەهلی حەق چەند ناوێكیان هەبێ-بۆ جیابوونەوە لە كۆمەڵە گومڕاكان-وەكو:ئەهلی سوننە، ئەهلی ئەثەر،سەلەفی...هتد.
كەواتە ناوی سەلەفی ناوێك نییە لە جیاتی وشەی موسڵمان بەكاربێت،بەڵكو ئەوە موسڵمانە ڕاستەقینەكەیە كە پێی دەوترێت سەلەفی،بۆ جیابوونەوە لە كۆمەڵە گومڕاكان.
وە ئەوانەی نكووڵی لەبەكارهێنانی ئەو ناوە دەكەن، خۆیان ناوی تایبەتیيان هەیە،كە بۆخۆیان بەكاريدێنن بۆ جیابوونەوە لە غەیری خۆیان ،جا ناوى حیزبێك بێت یا فیكرەیەك یا هەر ناوێكی تر.
كەواتە چۆن بۆ خۆتان پێتان ڕەوایە ناوی تایبەتیتان هەبێ،ئاواش بۆ غەیری خۆتان پێتان ڕەوا بێت!!!
پرسیار كرا لە شێخ ئیبن باز، چی دەڵێی دەربارەی كەسێك ناو لە خۆی بنێ سەلەفی و ئەثەرى،ئایا ئەوە تەزكیەیە؟
ئەویش وەڵامی دایەوە و فەرمووی:ئەگەر ڕاست بكات كە ئەثەرییە، یا سەلەفییە، ئەوە هیچی تێدا نییە..... ئەوە تەزكیەیەكە پێویستە.
شێخ ئەبو بەصيریش)خوا بيپارێزێ)دەفەرمووێ:وشەی سەلەفییەت و سەلەفییەكان، ئەگەر مەبەست پێى گەڕانەوە بێت بۆ كیتاب و سوننە، بەگوێرەی تێگەیشتنی سەلەف لەهاوەڵان و، شوێنكەوتووەكانیان بە چاكە...وە مەبەست پێی سیفەتی ئەو كەسە بێت كە لەسەر ئەو ڕێبازەیە...ئەوە ئەو كاتە وشەیەكی سوپاسكراوە،تێيدەگەین و بەدروستی دەزانین...وە پێمان وایە هیچی تێدا نییە گەر بەكاربهێنرێ...بەڵام ئەگەر مەبەست پێی حیزبایەتی و، دەمارگیری بێت بۆ هەندێ كەسی ئەو سەردەمە، وە بۆ پارچە پارچەكردنی ئومەت بێت بۆ چەندان حیزب و كۆمەڵ كە(ما أنزل الله بها من سلطان)...وە لە هەندێ كاتدا بەكاربهێنرێ بۆ كەسێك كە مەیل و ئارەزووی بەلای تاغووتە ستەمكارەكاندا هەيە..خۆشەویستی و دۆستایەتی هەیە بۆیان..ئەو كاتی ڕەتی دەكەینەوە و خۆمان دەپارێزین لە بەكارهێنانی.
زانایانیش هەر لە كۆنەوە تا ئەو سەردەمە وشەی(سەلەفی)یان بەكارهێناوە بۆ كەسێك لەسەر ڕێبازی سەلەفی صاڵح بێت، وەكو:
١-ئیمامی زەهەبی دەفەرمووێ:(ئەوەی پێویستە بۆ كەسی(حافظ)، ئەوەیە دەبێ تەقوادار و، زیرەك و،نەحو زان و،زمان زان و،بەشەرم و، سەلەفی بێت،...).
٢- ئیمامی زەهەبی دەربارەی دارا قطنی دەفەرمووێ:ئەو پیاوە هەرگیز نەچۆتە ناو زانستی كەلام و جیدالەوه، وە ڕۆش نەچووە تێیدا،بەڵكو كەسێكی سەلەفی بووه(بل كان سلفیا).
٣- وە دەربارەی محمدی بەهرانی دەفەرمووێ:كەسێكی دیندار و،چاكەكار و، سەلەفی(سلفیا)و بەڕێز بووە.
٤: وە دەربارەی یەحیای شەیبانی دەفەرمووێ:كەسێكی شارەزابوو بە مەزهەبەكان،چاكەكار و خۆبەكەمزان و سەلەفی بوو.
٥- وە دەربارەی ئیبن هبیرە دەفەرمووێ:كەسێك بوو شارەزایی هەبوو لە مەزهەبەكان و زمانی عەڕەبی و تەرازووی هۆنراوە(عروض)، سەلەفی و ئەسەریش بووە(سلفیا أثریا).
٦- وە هەروەها وەكیعیش دەربارەی ئیسماعیلی كوڕی حەمماد دەفەرمووێ:سەلەفییەكی ڕاست و دروست بوو.
كەواتە بەكارهێنانی ئەم وشەیە دروستە-نەك واجب یاسوننەت بێ-بەو شێوەیەی كە باسمان كرد، چونكە ناوێكی كورتكراوەیە، لە جیاتی ئەوەی بڵێی من موسڵمانێكم شوێنكەوتووی قوڕئان وفەرموودەم بەگوێرەی تێگەیشتنی سەلەفی ساڵح ،كورتی دەكەیتەوە و دەڵێی:من سەلەفیم.دواتر وەكو ئەوە وایە كە بڵێی:من سوننیم،واتە:لەسەر ڕێبازی ئەهلی سوننە و جەماعە دەڕۆم، هیچ جیاوازیەكی تێدا نییە.
ئينجا ئەو ناوانەی كە بەكارهێنانیان دروستە و،بەڵگەن لەسەر ئیسلامە ڕاستەقینەكە ئەمانەن:
١-أهل السنة والجماعة.
٢-الفرقة الناجیة.
٣-الطائفة المنصورة.
٤-أهل الأثر.
٥-أهل الحدیث.
٦-السلفیون.
٧-الغربا‌ء.
٣-ئینجا دێینە سەر ڕوونكردنەوەی وشەی سەلەفییەت(السلفیة): سەلەفییەت بریتییە لە ڕێبازەكە،واتە:قوڕئان و فەرموودە بە پێی تێگەیشتنی پێشینە چاكەكان(الكتاب والسنة بفهم سلف الأمة).
سەلەفییەت:ڕێبازێكە یەكسانە بە ئەهلی سوننە و جەماعە، نەك شتێكی جیابێ، كە ئەویش بریتیيە لە ئیسلامە ڕاستەقینەكە.
بۆیەش شوێنكەوتنی سەلەفییەت لەسەر هەموو كەسێك پێویستە، دواتریش باسی لێوە دەكەین.
وە هەروەها سەلەفییەت حیزبێك نییە كەسانێك دایانمەزراندبێ و، تایبەتی كەن بەخۆیان، بەڵكو ئیسلامە ڕاست و دروستەكەیە و، موڵكی هەموو كەسێكە كە دەستی پێوە بگرێ.
زانایانیش وشەی(سەلەفییەت)یان بەكارهێناوە وەكو:
شەیخ ولئیسلام ئیبن و تەیمییە(ڕەحمەتی خوای لێبێ) دەفەرمووێ:(واعلم أنه ليس في العقل الصريح ولا في شىء من النقل الصحيح مايُوجب مخالفة الطريقة السلفية أصْلا). واتە:باش بزانە نە عەقلی پاك و نەقڵى ڕاست و دروست هیچیان پێچەوانەی ڕێبازی سەلەفییەت نینە.
وە لە شوێنێكی تردا دەفەرمووێ:(وأما السلفية فعلى ما حكاهُ الخطابي و أبوبكر الخطيب وغيرها، قالوا:مذهب السلف إجراء أحاديث الصفات وآيات الصفات على ظاهرها مع نفي الكيفية والتشبيه عنها، فلا نقول:إن معنى اليد القدرة،ولا:إن معنى السمع العلم،وذلك أن الكلام فى الصفات فرع على الكلام فى الذات يحتذى في حذوه،و يتبع فيه مثاله،فإذا كان إثبات الذات إثبات وجود لا إثبات كيفية،فكذلك إثبات الصفات إثبات وجود لا إثبات كيفية).
وەهەروەها ئیمامی ئیبن ولقەیمیش(ڕەحمەتی خوای لێبێ)لەسەرەتای پەرتووكی (روضة المحبين،ص٢٠)دا دەفەرمووێ:(وما يناسب ذلك من نكت تفسيرية، وأحاديث نبوية، ومسائل فقهية، وآثار سلفية، وشواهد شعرية،....).
سەلەفییەت ناوێك نییە لە جیاتی ئیسلام بەكاربێت، یاخود شتێكی جیا نییە لە ئیسلام، بەڵكو ڕوونكردنەوە و جیاكردنەوەی ئەو ئیسلامەیە كە سەلەفی صاڵح لەسەری بووينه.
كەواتە سەلەفییەت جگە لە ئیسلامە ڕاست و دروستەكە هیچ شتێكی تر نییە!!!
بەشی دووەم
واجبيێتی شوێنكەوتنی ڕێبازی سەلەفییەت
لەم بەشەدا باسی واجبيێتی شوێنكەوتنی ڕێبازی سەلەفییەت دەكەین بە بەڵگەی قوڕئان و فەرموودەی صەحیح و یەكدەنگی زانایان، وەهەروەها وتەی چەند زانایەكیش .
یەكەم: واجبيێتی شوێنكەوتنی پێشینە چاكەكان لە قوڕئاندا:
١- خوای پەروەردگاری دەفەرمووێ:(والسابقون الأولون مِن المهاجرين والأنصار والذين اتَّبعوهم بإحسان رضى الله عنهم وَرضوا عَنه وأعد لهم جنات تجرd تحتها الأنهار خالدين فيها أبَدا ذلِك الفوز العظيم). واتە:موسڵمانە پێشكەوتووە یەكەمەكان لەكۆچەران و پیشتیوانان و ئەوانەش زۆر بەچاكی پەیڕەوی ئەوانیان كردووە و شوێنیان كەوتوون، خوا لێان ڕازییە ئەوانیش لەخوا ڕازی بوون، وە خوا بەهەشتانێكی بۆ ئامادەكردوون كە ڕووبارەكان دێن و دەچن بەژێریاندا، بەهەتاهەتایش تێیدا دەمێننەوە،هەر ئەوەیشە دەسكەوت و سەرفرازی گەورە و بەنرخ.
لەم ئایەتەدا دەبینین خوای گەورە ئەو پاداشتەی داناوە بۆ هاوەڵەكان و هەركەسێكی تريش كە بەچاكە شوێنیان بكەوێ،كەواتە ئەمە هاندانە لەسەر شوێنكەوتنی سەلەفی ساڵح و،ڕوونكردنەوەی پاداشتی ئەو كەسەشە كە شوێنیان دەكەوێ.
ئیمامی ماليكيش(ڕەحمەتی خوای لێبێ)ئەو ئایەتەی كردۆتە بەڵگە لەسەر واجبێتی شوێنكەوتنی هاوەڵان.
٢- خوای بەرز و بڵند دەفەرمووێ:( ومن يُشاقق الرسول مِن بعد ما تبين له الهدى ويتَّبع غير سَبيل المؤمنين نولهِ ما تولى ونُصله جَهنم وساءَت مصيرا).
واتە:هەركەسێك دژایەتی و سەرپێچی پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم)بكات، پاش ئەوەی ڕێبازی ڕاستی بۆ ڕوون بوویەوە و،شوێنی ڕێگایەكی تر بكەوی بێجگە لە ڕێگای بڕواداران ئێمەش ڕووی ئەكەینە ئەو بەرنامە و ڕێگایەی بە ئارەزووی خۆی لە دونیادا هەڵیبژاردووە، ئیتر ئێمە وازی لێ دێنین و، هەقمان نییە بەسەریەوە و،لە قیامەتیشدا ئەیخەینە ناو ئاگری دۆزەخەوە، ئای چ پاشەڕۆژێكی خراپە.
لەم ئایەتەشدا دەبینین خوای گەورە ئەو هەڕەشە توند و تیژەی ئاڕاستەی ئەو كەسانە كردووە كە دژایەتی و سەرپێچی پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم)بكات دەكەن، وە هەروەها شوێن ڕێبازی غەیری ئیمانداران دەكەون.وەیەكەم ئیماندارانێكیش كە دەچنە ژێر واتای ئەو ئایەتە پێشینە چاكەكانن.
كەواتە لەو ئایەتەدا خوای گەورە تەنها باسی سەرپێچی پێغەمبەری نەكرد، بەڵكو باسی شوێنكەوتنی ڕێبازی غەیری ئیماندارانیش كرد، جا بۆ ئەوەى ئینسان ڕزگاری ببێ لەو هەڕەشە توندە دەبێ گوێڕایەڵی پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم)بكات، وە شوێن ڕێبازی پێشینە چاكەكانیش كەوێ.
٣-خوای گەورە دەفەرمووێ: (يأيها الذين ءامنوا اتَّقوا الله وكونوا مَع الصادِقين).
واتە:ئەی ئەوانەی باوەڕتان هێناوە خۆتان بپارێزن لە تۆڵەی خوا، وە هەمیشە لەگەڵ ڕاست گۆیاندا بن و لە ڕێزی ئەواندا بن.
عبد الله كورٍی عومەڕ(ڕەزای خوایان لێبێ) دەفەرمووێ:لەگەڵ موحەممەد (صلی الله علیه وسلم) و هاوەڵەكانی دابن.
بێ گومان پێشینە چاكەكان پێشەوای ڕاستگۆیانن، وە هەر كەسێكیش لە دوای ئەوان بێت، ئەوە ڕاستگۆییەكەی لەوەدایە كە شوێن ئەوان بكەوێ.
ئەو لەگەڵ بوونەی فەرمانى پێكراوه،بریتییە لە لەگەڵ بوونی شوێنكەوتن و چاولێكردن لەبوارەكانی زانست و تێگەیشتن و كردەوە و بیروباوەڕ.ئینجا هەركەسێك سەرپێچی سەلەفی ساڵح بكات لەو شتانە، با لە شتی تر لەگەڵیان بێ،ئەوە لەو شتەی سەرپێچی ئەوانی كردووە لەگەڵیان نییە، ئەو كاتیش بەگشتی دەوترێ لەگەڵ ئەوا نییە،بەتایبەتی ئەگەر لەبواری بیروباوەڕ سەرپێچیان بكات و وەكو وان نەبێت (ئەمەش وتەی ئیبن و لقەیيم بوو بەكەمێك دەستكاریەوە).
دووەم: واجبيێتی شوێنكەوتنی سەلەفی ساڵح لەفەرموودە صەحیحەكاندا:
١- عرباضى كوڕی ساریە(ڕەزای خوای لێبێ)دەفەرمووێ:(وعَضنا رسول الله(صلى الله عليه وسلم) موعضة بليغة وجلت منها القلوب، وذَرفت منها العيون، فقلنا يارسول الله، كأنها موعظة مودع فأوصنا،قال:أوصيكم بتقوى الله، والسمع والطاعة وإن تأمر عليكم عبد حبشي، وإنهُ من يعيش منكم فسيرى إختلافا كثيرا،فعليكم بسنتي وسنة الخلفاء الراشدين المهديين عَضوا عليها بالنواجذ، وإياكم ومحدثات الأمور، فإن كُل بدعة ضلالة).
واتە: پێغەمبەری خوا(صلی الله علیه وسلم)ئامۆژگاری كردین،ئامۆژگاریەك بوو دڵەكان پێی دەهاتە لەرزین و،چاوەكان فرمێسكی پێدا دەهاتە خوارەوە،وتمان: ئەی پێغەمبەری خوا پێ دەچێت ئەمە ئامۆژگاری ماڵ ئاوایی بێت،جا ئامۆژگاری خێرمان بكە،ئەویش فەرمووی:ئامۆژگاریتان دەكەم بەوەی كە تەقوای خوا بكەن و لێی بترسن،وە گوێگر و گوێڕایەڵ بن بۆ كاربەدەستە موسڵمانەكانتان ئەگەر بەندەیەكیش بێت، چونكە هەریەك لە ئێوە بژیێت و تەمەنی درێژ بێت ئەوە جیاوازییەكی زۆر دەبینێت،بۆیە ئێوە پەیوەست بن بە ڕێبازی من و ڕێبازی جێنشینە ڕێپیشاندەر و ڕێنمایكراوەكان،بە كاكیلەكانتان بیگرن، واتە:بەتوندی دەستی پێوە بگرن و بەریمەدەن،وە ئاگادارتان دەكەمەوە لەشتە داهێنراوەكان، چونكە هەموو
داهێنراوێك لەدیندا گومڕاییە.
لەم فەرموودەیەدا پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم)فەرمان دەكات بە شوێنكەوتنی ڕێبازی جێنشینەكانی لە بواری بیروباوەڕ و، كردەوە و،تێگەیشتن دا.
ئينجا یەكێك لە خاڵەگرنگەكانی ئەم فەرموودەیە ئەوەیە:پێغەمبەر(صلی اللە علیە وسلم)دوای ئەوەی باسی سوننەتی خۆیی و سونەتی خەلیفەكانی كرد، فەرمووی(عضوا علیها بالنواجذ)نەیفەرموو(عضوا علیهما) كە ئەمەش بەڵگەیە لەسەر ئەوەی سوننەتی خۆی و سوننەتی خەلیفەكانی یەك ڕێگە و رێبازە، بۆیەش دەستگرتنی تەواو بە سوننەتی پێغەمبەر ئەوكاتە دەبێ كە دەستگرتن بە سوننەتی هاوەڵانی لەگەڵ بێت.
٢- پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم)دەفەرمووێ: ((خير الناس قرني، ثم الذين يلونهم، ثم الذين يلونهم)). واتە:باشترین خەڵك خەڵكانی سەردەمی منن(هاوەڵەكان)،پاشان ئەوانەی بەدوای وان دادێن(تابعیەكان)،پاشان ئەوانەی بەدوای وان دادێن(تابعی تابعییەكان).
وە هەروەها لەفەرموودەیەكی تریشدا هاتووە كەماناكەی لەو فەرموودەیە نزیكە،عن أبي هريرة قال:سُئل رسول الله(صلى الله عليه وسلم)أي الناس خير؟فقال:((أنا، والذين معي، ثم الدين على الأثر، ثم الذين على الأثر))ثم كأنه رفض من بقي. واتە:پرسیاركرا لە پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم)چ كەسێك باشترین كەسە؟فەرمووی:من و ئەوانەی لەگەڵ منن، پاشان ئەوانەی لەسەر شوێنەواری ئەوان دەڕۆن(تابعیەكان)، پاشان ئەوانەی لەسەر شوێنەواری ئەوان دەڕۆن(تابعی تابعیەكان). پاشان وەكو بڵێی ئەوەی تری كە ماوە هەمووی ڕەتكردەوە.
كەواتە خەیر لەسەلەفی ساڵح و ئەو كەسەش دایە كە شوێن ئەوان بكەوێ، جگە لەمانە خەیریان تێدا نییە.
شەیخ ولئیسلام ئیبن و تەیميیە دەفەرمووێ: (ومن المعلوم بالضرورة لمن تدبر الكتاب والسنة وما اتفق عليه أهل السنة والجماعة من جميع الطوائف؛ أن خير قرون هذه الأمة - في الأعمال والأقوال والاعتقاد وغيرها من كل فضيلة - أن خيرها؛ القرن الأول، ثم الذين يلونهم، ثم الذين يلونهم - كما ثبت ذلك عن النبي صلى الله عليه وسلم من غير وجه -وأنهم أفضل من الخَلف في كل فضيلة، من علم وعمل وإيمان وعقل ودين وبيان وعبادة، وأنهم أولى بالبيان لكل مشكل، هذا لا يدفعه إلا من كابر المعلوم بالضرورة من دين الإسلام وأضله الله على علم، كما قال عبد الله بن مسعود رضي الله عنه: "من كان منكم مستنا فليستن بمن قد مات، فإن الحي لا تؤمن عليه الفتنة، أولئك أصحاب محمد؛ أبر هذه الأمة قلوبا، وأعمقها علما، وأقلها تكلفا، قوم اختارهم الله لصحبة نبيه وإقامة دينه، فاعرفوا لهم حقهم، وتمسكوا بهديهم، فإنهم كانوا على الهدى المستقيم"، وقال غيره: "عليكم بآثار من سلف، فإنهم جاءوا بما يكفي وما يشفي، ولم يحدث بعدهم خير كامن لم يعلموه"... وما أحسن ما قال الشافعي رحمه الله في رسالته: "هم فوقنا في كل علم وعقل ودين وفضل وكل سبب ينال به علم أو يدرك به هدى، ورأيهم لنا خير من رأينا لأنفسنا").
٣- پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم) دەفەرمووێ: ((تفترق هذه الأمة على ثلاث وسبعين فرقة،كلهم فى النار إلا واحدة))قالوا: وما هي تلك الفرقة؟قال:((ما أنا عليه اليوم وأصحابي)).
واتە: ئەو ئوممەتە دەبێتە حەفتاو سێ فیرقە، هەموویان بۆ ناو ئاگرن، تەنها یەكێكیان نەبێت بۆ بەهەشتە.وتیان:ئەو فیرقەیە كامەیە(كە ڕزگاری دەبێ)؟فەرمووی:ئەوانەن كە لەسەر ئەو ڕێبازە دەڕۆن كە ئەمڕۆ من و هاوەڵەكانم لەسەری دەڕۆین.
لەو فەرموودەیەشدا زۆر بە ڕوون و ئاشكرایی دیارە كە ڕزگاربوون لە ئاگری دۆزەخ بۆ ئەو كەسانەیە كە لەسەر ئەو ڕٍێبازە دەڕۆن،كە كاتی خۆی پێغەمبەر و هاوەڵەكانی لەسەری بووینە،جگە لەو ڕێگەیە هەر هەمووی بەرەو تیاچوون و گومڕایی و پاشانیش ئاگری دۆزەخە.
سێیەم:یەكدەنگی زانایان لەسەر واجبيێتی شوێنكەوتنی ڕێبازی سەلەف:
زانایانی ئەهلی سوننە یەكدەنگن كە شوێنكەوتنی سەلەف پێویستە،وەهەروەها تێگەیشتنی ڕاست و دروستیش بۆ كیتاب و سوننە بریتییە لە تێگەیشتنی پێشەوایانی سەلەف.
١ -ئیمامی ئیبن وقودامەى مەقديسى(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:(فقد ثبت وجُوب إتباع السلف-رحمة الله عليهم-بالكتاب،والسنة،والإجماع). واتە:واجبيێتی شوێنكەوتنی سەلەفی ساڵح جێگیر بووە، بەبەڵگەی قورئان و،فەرموودە و،كۆڕای زانایان.
٢- شەیخ ولئیسلام ئیبن تەیمیيە دەفەرمووێ:(ولا عيب على من أظهر مذهب السلف، وانتسب إليه، واعتزى إليه، بل يجب قبول ذلك منه بالإتفاق،فإن مذهب السلف لايكون إلا حقا). واتە:هیچ عەیب نیيە بۆ ئەو كەسەی كە ڕێبازی سەلەف ئاشكرا دەكات و،خۆی دەداتە پاڵی،وە شازی پێوە دەكات،بەڵكو پێویستە ئەوەی لێ وەربگیرێ بە یەكدەنگی زانایان، چونكە ڕێبازی سەلەف تەنها حەقە.
چوارەم:وتەی زانایانی ئەهلی سوننە دەربارەی واجبيێتی و،فەزڵی شوێنكەوتنی سەلەفی ساڵح.
١- عبداللە كوڕى مەسعود(ڕەزای خوای لێبێ)دەفەرمووێ: (ألا لا يُقلدن أحدكم دينه رجلا، إن آمن آمن، وإن كفر كفر، فإن كنتم لابد مقتَدين، فبالمييت، فإن الحي لايؤمن عليه الفتنة).
٢- عبداللە كوڕى مەسعود دەفەرمووێ: (لاتقلدوا دينكم الرجال، فإن أبيتم فبالأموات، لا بالأحياء).
٣- عبداللە كوڕى مەسعود دەفەرمووێ:(ألا لا يقلدن رجل رجلا دينه، فإن آمن آمن، وإن كفر كفر، فإن كان مقلدا لا محالة، فليقلد الميت، ويترك الحي، فإن الحي لا تؤمن عليه الفتنة).
٤- عبداللە كوڕى مەسعود دەفەرمووێ:(من كان منكم مُتأسيا، فليتأس بأصحاب محمد(صلى الله عليه وسلم)،فإنهم كانوا أبرا هذه الأمة قلوبا، وأعْمقها علما، وأقَّلها تكلفا، وأقومها هدْيا، وأحسنها حالا، قوم إختارهم الله تعالى لصحبة نبيه(صلى الله علية وسلم)، فاعرفوا لهم فضلهم، واتبعوهم في آثارهم، فإنهم كانوا على الهدى الستقيم).
٥- وە عبداللەى كوڕى عومەریش(ڕەزای خوایان لێبێ) دەفەرمووێ:(من كان منكم مستنا، فليستن بمن قد مات، أولئك أصحاب محمد(صلى الله عليه وسلم)كانوا خير هذه الأمة، أبرها قُلوبا، وأعمقها علما، وأقلُّها تكلفا، قوم إختارهم الله تعالى لصحبة نبيه(صلى الله عليه وسلم).
واتاى ئەسەرى(١و٢و٣):ئاگادار بن هیچ یەكێك لە ئێوە با لە دینەكەيدا تەقلیدى كەسێكى تر نەكات، بەشێوەیەك:ئەگەر ئیمانى هێنا ئەویش ئیمان بێنێ، وە ئەگەر كافر بوو ئەویش كافر ببێ، بەڵام ئەگەر هەر تەقلیدى كەسێكتان كرد، ئەوە تەقلیدى مردووەكان بكەن، نەك زیندوو، چونكە ئینسانى زیندوو لە فیتنەى ئەمین نى.
واتاى ئەسەرى چوارەمى ئيبن مەسعود و ئەسەرەكەى ئيبن عومەریش ئەوەیە:هەركەسێك لە ئێوە ئەگەر دەیەوێ ئیقتيدا بەكەسێكەوە بكات و، شوێن ڕێبازێك كەوێ، ئەوە با ئیقتيدا بە مردووەكان(هاوەڵەكان)بكات و،شوێن ڕێبازى ئەوان بكەوێت، چونكە ئەوان لەهەموو خەڵكى باشتر بووینە و، دڵیان لەدڵى هەموو كەس باشتر بووە، عیلمیان لەهەموو كەس زیاتر بووە، كەسانێك بووینە خواى گەورە هەڵیبژاردوون بۆ هاوەڵایەتى پێغەمبەرەكەى، بۆیە ئێوەش فەزڵیان بزانن و،شوێنیان كەون، چونكە ئەوان لەسەر ڕێگایەكى ڕاست بووینە.
٦- عبد الله ی كوڕی عومەڕ دەفەرمووێ:(لا يزال الناس على الطريق، ما اتبعوا الأثر). واتە:خەڵكی بەردەوام لەسەر خەیرن، هەتا ئەو كاتەی شوێن ئەسەر بكەون.
٧-ئیمامی ئەبو حەنیفە(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:(عليك بالأثر وطريقة السلف،وإياك وكل محدثة، فإنها بدعة).واتە:پەیوەست بە بە ئەسەر و ڕێگەی سەلەف، وە ئاگاداربە لە هەموو داهێنراوێك، چونكە هەموو داهێنراوێك بیدعەیە.
٨- ئیمامی شافعی(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:هاوەڵان لەسەروو ئێمەوەن لەهەموو تێگەیشتن و زانست و چاكە و هۆكارێك كە زانستی پێی بەدەست بێت، یاخود بەهۆیەوە بگەی بەڕاستی، وە بۆچوونی ئەوان باشترە بۆ ئێمە لە بۆچوونی خۆمان بۆ خۆمان.
٩- ئیمامی ئەحمەد(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:(أصول السنة عندنا:التمسك بما عليه أصحاب الرسول الله(صلى الله عليه وسلم)،والإقتداء بهم، وترك البدع....). واتە:بنچینەكانی سوننەت لەلای ئێمە بریتیین لە:دەستگرتن بەو ڕێبازەی كە هاوەڵەكانی پێغەمبەری خوای لەسەر بووە و،شوێنكەوتنیان، وە وازهێنان لەشتە داهێنراوەكان.
١٠-ئیمامی ئەوزاعی(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:(عليك بآثار من سلف، وإن رفضك الناس، وإياك وآراء الرجال،وإن زخرفوه لك بالقول فإن الأمر ينجلي وأنت على طريق مستقيم). واتە:پێویستە لەسەرت شوێن ئەسەری سەلەف بكەوی،ئەگەر چی خەڵكیش تۆیان نەوێ،وە وریابە لەبیروبۆچوونی پیاوان،ئەگەر چی بەقسەی باق و بریق بۆتی بڕازێننەوە و جوانی بكەن، چونكە ئەو كاتەی شتەكان ڕوون دەبێتەوە، ئەوە تۆ لەسەر ڕێگەی ڕاست بووی.
١١-وەهەروەها دەفەرمووێ:(إصبر نفسك على السنة، وقف حيث وقف القوم، وقل بما قالوا، وكف عما كفوا عنه، واسلك سبيل سلفك الصالح فإنه يسعك ما وسعهم). رواه الآلكائي.واتە:نەفسی خۆت ئارام پێبگرە لەسەر سوننەت، لەو شوێنە ڕاوەستە كە سەلەف لێی ڕاوەستاون،ئەوان چیان وتووە،تۆش ئاوا بڵێ،وازبێنە لەوشتەی كە ئەوان وازیان لێهێناوە و، ڕێگەی پێشینە چاكەكانت بگرە، چونكە بەڕاستی ئەوەی بۆ وان بەس بووه بۆ تۆش بەسە.
١٢-ئیمامی عبدالحمیدی كوڕی بادیس(ڕەحمەتی خوای لێبێ) دەفەرمووێ:(الإسلام إنما هو في كتاب الله وسنة رسول(صلى الله عليه وسلم)،وما كان عليه سلفنا من أهل القرون المشهود لهم بالخيرية على لسان الصادق المصدوق).
واتە:ئیسلام بریتییە لە پەڕاوەكەی خواو سوننەتی پێغەمبەر و،ئەوەش كە پێشینە چاكەكان لەسەری بووینە، ئەوانەی كەلەسەر زمانی پێغەمبەر شایەتی چاكەیان بۆ دراوە.
١٣-شێخ بەكر ئەبو زەیدیش(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:(كن سلفيا على الجادة، طريق السلف الصالح من الصحابة رضى الله عنهم،فمن بعدهم ممن قفا أثرهم في جميع أبواب الدين،من التوحيد،والعبادات،ونحوها....). واتە:تۆ كەسێكی(سەلەفی)بە لەسەر ڕێگە ڕاستەكە بڕۆ، ڕێگەی سەلەفی ساڵح.....).
بەشی سێیەم
بنەما و بنچینەكانى ڕێبازی سەلەفییەت
لەم بەشەدا ئەو بنەما و بنچینانە باس دەكەین كەوا ڕێبازی سەلەفییەت و بانگەوازەكەی لەسەر دامەزراوە.
دیارە هەر ڕێبازێك لەسەر چەند بنچینەیەك دامەزراوە، كەسانی پەیوەست بەو ڕێبازە خۆیانی لەسەر پەروەردە دەكەن و بانگەوازیش هەر بۆ ئەو بنچینانە دەكەن.
جا بانگەوازی سەلەفییەتیش لەسەر سێ بنچینەی سەرەكی دامەزراوە و گرنگی زۆریشی پێدەدات، كە پێويستە كەسی سەلەفی خۆی لەسەر ئەو سێ بنچینە گرنگە پەروەردەبكات و،بانگەوازیشی بۆ بكات، ئەو سێ بنچینەیەش بریتین لە:
-- یەكخواپەرستی(التوحید).
٢- شوێن كەوتنی پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم) (الإتباع)
٣- پاككرنەوەی دڵ و دەروون (التزكیة)
ئێستاش دێین بەكورتی لەسەر هەریەك لەو سێ بنچینەیە دەدوێین:-
یەكەم: یەكخواپەرستی:گرنگترین بنچینەی بانگەوازی سەلەفییەت بریتیيە لە یەكخواپەرستی،چونكە خوای گەورە لە پێناوی یەكخواپەرستی مرۆڤ و جنۆكەكانی دروست كردووە، هەر لە پێناوی ئەم بنچینەیە خوا پێغەمبەرانی ناردووە و، پەڕاوەكانی دابەزاندووە، وەهەروەها جیهادیشى هەر لەو پێناوەدا داناوە،وەبەهۆی ئەم بنچینەیەیە كه خەڵكی بووینە دوو كۆمەڵ، ئیماندار و كافر، یەكخواپەرست و موشریك، بۆیەش ئیمامی ئیبن ولقەیيم دەفەرمووێ:قوڕئان هەر هەموو باسی یەكخواپەرستییە.
خوای پەروەردگار هەر پێغەمبەرێكی ناردبێ، یەكەمجار فەرمانی پێكردووە كە بانگەواز بۆ یەكخواپەرستی بكات. وەكو دەفەرمووێ: (ومَا أرسلْنا من قبلك مِن رسول إلا نوحي إلیه أنه لا إله إلا أنا فاعْبدون). واتە:ئێمە پێش تۆ هیچ پێغەمبەرێكمان نەناردووە، مەگەر نیگامان بۆ ناردووە(بەوەی كە)بێگومان جگە لە من هیچ پەرستراوێكی ڕاست نییە، كەواتە تەنها من بپەرستن.
وەهەروەها دەفەرمووێ: (ولقد بَعثنا في كُل أمة رسولا أن عْبدوا الله واجتَنبوا الطاغوت) .
ئينجا(اعْبدوا الله مالكم من إله غَیره)، ئەمە وتەی زۆرێك لە پێغەمبەران بووە كە بەگەلەكەی خۆیان گوتووە، وەكو خوای پەروەردگار لە هود و،ساڵح و،ئیبراهیم و،موسا و،عیسا(عليهم الصلاة والسلام)دەگێڕێتەوە،بەڵكو ئەمە قسەو پەیامی هەموو پێغەمبەران بووە بەرامبەر گەلەكەیان، چونكە پەیامی پێغەمبەران یەك بووە.
بۆیە پێویستە كەسی سەلەفی گرنگیەكی زۆر زۆر بەم بابەتە بدات و تەمەنی خۆی لە پێناویدا سەرف بكات، چ لە ڕووی شارەزابوون و كارپێكردنی بێت، یا لە ڕووی بانگەواز بۆ كردن بێت، پێویستە خەڵكی لە شیرك و جۆرەكانی ئاگادار بكاتەوە و، فێری یەكخواپەرستیيان بكات.
جا هەر بانگخوازێك گرنگی بەم بابەتە نەدات و لەسەرەتای كاری بانگەوازەكەی دانەنێت، بەڵكو بچێ خۆی بەشتی فەرعی و جوزئیياتەوە خەریك بكات و، ئەم بنچینە گەورەیە پشت گوێ بخات، ئەوە بێگومان بانگەوازەكەی وەكو بانگەوازی پێغەمبەران نییە، بەڵكو هەڵەیە.
بەكورتی ئەگەر بمانەوێ بانگەوازی سەلەفییەت پێناسە بكەین، ئەوە دەڵێین:بانگەوازی یەكخواپەرستیە!!!
یەكخواپەرستیش سێ جۆری هەیە:
١- یەكخواپەرستی لە پەروەردگارێتیدا(توحید الربوبیة).
٢- یەكخواپەرستی لە پەرستندا(توحید الألوهیة).
٣- یەكخواپەرستی لەناو و سیفەتەكانی خوای گەورەدا(توحید الأسما‌ء والصفات).
* تێبینیەكی گرنگ: مەدخەلییەكان زۆر جار دەڵێن: ئێمە بانگەواز بۆ یەكخواپەرستی دەكەین و، خەڵكیش ئاگادار دەكەینەوە لە هاوبەش بڕیاردان بۆ خوا، بەڵام دەبینین كە باسی تەوحید دەكەن، بەزۆری باس لە هاواركردنە خوا و قوربانی سەربڕین بۆ خواو نەزركردن بۆ خوا و...هتد دەكەن، كەم وایە باسی تەوحیدی حاكمیيەت بكەن و گرنگی پێبدەن، یا كە باسی شیرك دەكەن، تەنها باسی شیركی گۆڕەكان دەكەن، باسی شیركی قەسرەكان و حاكمەكان ناكەن، كە مافی یاسادانانیان بۆ خۆیان داناوە و،حوكم بەبەرنامەكەی خوا ناكەن،ئێ باشە شیرك هەر شیركە، چ شیركی گۆڕپەرستەكان بێت، یا شیركی حاكمە تاغووتەكان بێت، ئەگەر ڕاست دەكەن خەڵكی ئاگادار دەكەنەوە لە هاوبەش بڕیاردان بۆ خوا، ئەوە دەبێ خەڵكی لە هەردوو جۆرەكە ئاگادار بكەنەوە، نەك شەو و ڕۆژ باسی شیركی گۆڕپەرستەكان بكەن، بەڵام بێدەنگ بن لە شیركی حاكمە تاغووتەكان و،بەڵكو بەرگرییان لێ بكەن، يا بە ئەمیر و دەستەڵاتداری خۆتانیان بزانن!!!
خوای پەروەردگار چۆن فەرموویەتی: (وقضى ربك ألا تعبدوا إلا إياه). بەهەمان شێوەش لە چەند شوێنێكدا فەرموویەتی: (إن الحكم إلا لله). هەروەكو چۆن فەرموویەتی: (ولا يشرك بعبادة رَبه أحدا). بەهەمان شێوەش فەرموویەتی: ( ولا يشرك فى حُكمه أحدا).
ئیمامی شەنقیطیش (ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ: (الإشراك بالله فى حكمه، والإشراك به فى عبادَته كلها بمعنى واحد، لا فرق بينهما ألبتة، فالذي يَتبع نظامها غير نظام الله، وتشْريعا غير تشريع الله، كالذي يعبد الصَنم ويسجد للوثن، ولا فرق بينهما ألبتة، بوجه من الوجوه، فهما واحد، وكلاهما مشرك بالله).
واته: هاوبەش بڕیاردان بۆ خوا لە حوكم و،پەرستنیدا هەردووكى بە یەك واتا دێت،بە هیچ شێوەیەك جیاوازى لە نێوانیاندا نییە،جا ئەو كەسەى شوێن یاساو دەستورێك دەكەوێت جگە لە یاسا و دەستورى خوا،ئەوە وەكو ئەو كەسە وایە كە بتێك دەپەرستێ و سوجدە بۆ بتێك دەبات، بە هیچ شێوەیەك جیاوازى لە نێوانیاندا نییە،لە هیچ ڕوویێك لە ڕووەكان،كەواتە هەردووكیان یەكن و،هەردووكیان هاوبەش بڕیاردەرن بۆ خوا.
دووەم:شوێنكەوتنی پێغەمبەر(صلی الله علیە وسلم):دوای ئەوەی كەسی سەلەفی شارەزای یەكخواپەرستی و جۆرەكانی بوو، ئەوە پێویستە لەسەری بەتەنها شوێن پێغەمبەر(صلی الله علیە وسلم)بكەوێ و، قسەی كەس بە پێش قسەی پێغەمبەر نەخات، وەهەروەها عیبادەتەكانی بەو شێوەیە بێت كە پێغەمبەر ئەنجامی داوە، نەك بە گوێرەی هەوا و ئارەزوو و، بیدعە. ئەمەش داخوازی وشەی(أشهد أن محمد رسول اللە)یە.
خوای پەروەردگار دەفەرمووێ:(وما ءاتاكم الرسول فخذوه وما نَهاكم عنه فانتهوا).
وە دەفەرمووێ: (قل إن كنتم تُحبون الله فاتبعوني يحببكم الله ويغفر لكم ذنوبكم والله غفور رحيم).
وە دەفەرمووێ (من يطُع الرسول فقد أطاع الله).
وە دەفەرمووێ: (لقد كان لَكم في رسول الله أسوة حسنة لمن كان يرجوا الله واليوم الآخر وذكر الله كثيرا). واتە:سوێند بەخوا بەڕاستی لە پێغەمبەری خوادا سەرمەشق و پێشەوایەتی چاك بۆ ئێوە هەیە ، بۆ كەسێ بە هیوای خوا و پاداشتی ڕۆژی دواییە، وە زۆر یادی خوا دەكات.
فەرموودەش زۆرە لەو بوارەدا، لەوانە فەرموودەكەی(عرباض)كە تیایدا هاتووە: (فإنه من يعيش منكم بعدي فسيرى إختلافا كثير، فعليكم بسنتي).يا خود: (من عمل عملا ليس عليه أمرنا، فهو رد).
عبداللەی كوڕی مسعود(ڕەزای خوای لێبێ) دەفەرمووێ: (إتبعوا ولا تبتدعوا فقد كفيتم). واتە:ئێوە شوێن كەوتە بن و، شت دامەهێنن لە دیندا، چونكە ئەوە بەستانە.
ئيمامى زوهری(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:دەست گرتن بە سوننەت هۆی ڕزگاربوونە، چونكە سوننەت وەكو ئیمامی مالیك فەرمووی:وەكو كەشتیەكەی نوح وایە، هەركەسێ سواری ببێ ڕزگاری دەبێ، وە هەركەسێكیش لێی بە پاشكەوێ و سواری نەبێ ئەوە تیا دەچێ.
خوای پەروەردگار هیچ كردەوەیەك قەبووڵ ناكات، مەگەر دوومەرجی تێدا بێتە دی:
١- بەتەنها بۆ خوا بێ(الإخلاص).
٢-بە گوێرەی سوننەت بێت(الصواب).
بۆیە پێویستە موسڵمان عیبادەتەكانی بە گوێرەی سوننەت بێت، وە هەروەها بانگەوازی خەڵكیش بكات كە لەسەر سوننەت بڕۆن و دووركەونەوە لە بیدعە، جا چ بیدعەی بیروباوەڕی بێت،یا بیدعەی كردەوەیی بێت.
وەهەر بانگەوازێك لەسەر ئەم بنچینە گرنگە (الإتباع)دانەمەزرابێ و، گرنگی پێنەدات، ئەوە بانگەوازێكی فاشیلە و بێ بەرهەمە.
* تێبینی:مەدخەلییەكان شەو و ڕۆژ باسی بیدعە دەكەن و دەڵێن:ئێمە خەڵكی ئاگادار دەكەینەوە لەشتە داهێنراوەكان، ئێمەش پێیان دەڵێین:ئێوە جارێ بیروباوەڕی خۆتان لە بیدعە گەورە و گومڕاییەكان پاككەنەوە، كە تووشی چەندان بیدعەی بیروباوەڕی وابووینە لە مێژوودا كۆمەڵی وا گومڕا كەم بووە، لەیەك كاتدا دوو بیدعەی زۆر گەورەتان لە خۆتاندا كۆكردۆتەوە كە بیدعەی ئیڕجاء و خەواریجه، ئێوە(لە ڕاستیدا هەویرێكن لە ئیرجا‌ء و خەواریج شێلدراون)،ئێوە خۆتان نەخۆشن جارێ چارەسەری دەردی خۆتان بكەن ئەوجار وەرنەوە چارەسەری دەردی موسڵمانان بكەن!!!
كەواتە پێویستە كەسی سەلەفی گرنگیەكی باش بدات بە لایەنی سوننەت و بیدعە، خۆی شارەزا بكات لەو لایەنەو خەڵكیشى لەسەر پەروەردەبكات بەگوێرەی توانا.
سێیەم: پاككردنەوەی دڵ و دەروون: تەزكیەی نەفس واتە:گەشەپێدان و، پاككردنەوەی نەفس لەشتە پیس و خراپەكان.
تەزكیە یەكێكە لەو كارەگرنگانەی كە خوای گەورە لە پێناویدا پێغەمبەری(صلی الله علیە وسلم)ڕەوانە كردووە، وەكو دەفەرمووێ: (هو الذي بعث في الأميين رسولاً منهم يتلو عليهم آياته ويُزكيهم ويُعلمهم الكتاب والحكمة وإن كانوا من قبل لفي ضَلال مبين). واتە:خوا ئەو زاتەیە كە لەناو عەڕەبە نەخوێندەوارەكاندا پەیامبەرێكی پایە بەرزی لە خۆیان بۆ نارد، ئایەتەكانی قوڕئانەكەی ئەویان بەسەردا دەخوێنێتەوە و، دڵ و دەروون و ڕواڵەتیان پاك دەكاتەوە، وەقوڕئان وفەرموودەكانی خۆیان فێر دەكات، هەر چەند ئەوان لە پێشدا لە گومڕاییەكی ئاشكرادابوون.
وەهەروەها خوای گەورە لە قوڕئاندا یازدە سوێندی لەدوای یەك خواردووە-كە لەهەموو قوڕئاندا لەسەرەتاوە تا كۆتایی سوێند خواردنێكی ئاوا نییە جگە لەم شوێنە نەبێ-لەسەر ئەوەی ڕزگاربوون بەستراوەتەوە بە تەزكیەی نەفس، وەكو دەفەرمووێ: ( والشمس وضُحها* والقمر إذا تلاها*والنهار إذا جلاَّها*والليل إذا يغْشاها* والسماء وما بَناها* والأرض وما طَحاها*ونفس وما سواها* فألهمها فجورها وتقواها*قد أفلح من زكَّاها* وقد خاب من دسَّاها).
وەكو دەبینین خوای گەورە دەفەرمووێ: سوێند بەهەموو ئەوانە بەڕاستی ڕزگاری بوو، سەرفراز بوو ئەوەی كە دەروون و نەفسی خۆی پاك كردەوە لەگوناه و تاوان، وە بەڕاستی ئەوەشی كە دەروون و نەفسی خۆی بەگوناه و تاوان ئاڵودەكرد نا ئومێد بوو.
لە ئایەتێكی تریشدا ڕوونی دەكاتەوە ئەو كەسانە دەچنە بەهەشت كەوا نەفسی خۆیان پاك ڕاگرتووە، هەروەكو دەفەرمووێ: (وسيق الذين اتقوا ربهم إلى الجنة زُمرا حتى إذا جاءوها وفُتحت أبوابها وقال لهم خَزنتها سلامٌ عليكم طِبتم فادخلوها خالدين).
واتە:وە كەسانێ كە لەپەروەردگارییان دەترسان دەبرێن بۆ بەهەشت پۆل پۆل،تا كاتێ دێنە نزیكی بەهەشت و دەرگاكانی دەكرێنەوە، وە دەرگاوانەكانی پێیان دەڵێن:سەلامتان لێ بێت، ئێوە پاك و خاوێن بوون(لەتاوان لە دونیادا)، كەواتە بڕۆنە ناو بەهەشت بە هەمیشەیی.
لە ڕووانگەی ئەم ئایەتانەوه دەگەینە دوو ڕاستی گرنگ:
یەكەم: تەزكیە یەكێكە لەكارە گرنگەكانی پێغەمبەر(صلی الله علیە وسلم)، وە مەبەستێك بوو لەمەبەستەكانی پەیامەكەی، بەڵكو هەموو مەبەستی پەیامەكەی بریتی بووە لە تەزكیە.
دووەم: تەزكیە هۆكارێكە بۆ چوونە ناو بەهەشت.
پێغەمبەر(صلی الله علیە وسلم)بۆ خۆی داوای تەزكیەی دەكرد و دەیفەرموو: (اللهم آت نفسي تقواها، وزكَّها وأنت خير من زكها،أنت وليُها ومولاها ).
وە لەفەرموودەیەكدا ڕوونی دەكاتەوە كەپەیامی ئیسلام هەر هەمووی پەیامی تەزكیەیە و، پەیامەكەی كورت دەكاتەوە لەو مەبەستە، هەروەكو دەفەرمووێ: (إنما بعثت لأتمم مَكارم الأخلاق).صحيح،رواه أحمد والحاكم. واتە: من تەنها بۆ ئەوە نێردراوم كە خوڕەوشتە چاكەكان تەواو بكەم.وەتەزكیەی نەفسیش بە خوڕەوشتی جوانەوە دەبێت.
ئینجا سەرەتای دەست پێكردنی تەزكیەش لەلای ئەهلی سوننە لە عەقیدەوە دەست پێدەكات، واتە: لەسەرەتا دەبێ هەوڵدەین خۆمان لە پیسی شیرك و كوفر و نیفاق و بیدعە پاككەینەوە، دوای ئەوە خۆمان بڕازێنینەوە بەجوانی تەوحید و ئیمان و سوننە، چونكە گەورەترین پیسی بریتییە لەشیرك، ناكرێ ئینسان خۆی خەریك بكات بەعیبادەت و زوهد و ئەخلاقی جوان، بەڵام بیروباوەڕەكەی خەلەلی هەبێت و ناتەواو بێت!!!
ئەو سێ بنچینەیەی كە باسمانكرد، هەریەك لە شێخ(عبد الرحمن عبدالخالق و أحمد فرید)وەكو بنچینەكانی بانگەوازی سەلەفییەت باسیانكردووە، بەڵام دكتۆر(صلاح الخالدي)لە پەرتووكی(الخطة البراقة،ص٧٧-٧٨)دا باسی چەند بنەمایەك دەكات لە بنەماكانی ڕێبازی سەلەفی، منیش پێم باش بوو لە كۆتایی ئەم بەشەدا بۆتانی نەقڵ بكەم.
دەفەرمووێ:ئاماژە دەكەم بۆ چەند بنچینەیەكی سەرەكی لە(بنچینەكانی ڕێبازی سەلەفی)،كەوا لە ژیانی پێشینە چاكەكان ڕەنگی داوەتەوە:
١-ڕووكردنە قوڕئان:چ لەڕووی تەفسیركردنیيەوە بێت،یا تێگەیشتن و دەرهێنانی حوكم بێت، وە تێگەیشتن لە مەبەستە سەرەكییەكانی قوڕئان و،وەرگرتنی حوكمەكانی قوڕئان بۆ جێبەجێكردن، وەهەروەها كاركردن بۆ هێنانەدی كۆمەڵگەیەكی وا كە قوڕئان داوای دەكات.
٢-تێگەیشتن و وەرگرتنی ژیاننامەی پێغەمبەر(صلی الله علیە وسلم)، لە هەموو لایەن و مەیدانەكانی، وەهەروەها پەیوەست بوون بە ڕێبازەكەی و، چاولێكردنی.
٣- تێگەیشتن لە سوننەتی پێغەمبەر(صلی الله علیە وسلم) كە خۆی دەبینێتەوە لەفەرموودە ڕاست و دروستەكان، ئینجا ئەو سونەتە بدرێتە پاڵ قوڕئان و، لە ڕوانگەی قوڕئانەوە لەسوننەت تێبگەین، پشت بەهەردووكیان ببەستین بۆ تێگەیشتنی ئیسلام و دەرهێنانی حوكم و یاساكانی.
٤-سەیركردنی ژیانی هاوەڵە بەڕێزەكان(ڕەزای خوایان لێبێ)، وە یەپوەست بوون بە ڕێبازەكەیان، كە بەڕاستی ئەوان لەگەڵ قوڕئان و سوننەت ژیان و،لە ژیانیشياندا بەختەوەر بوون.
٥-ڕەتكردنەوەو ڕازی نەبوون بەهەر ڕێبازێك یا تێگەیشتنێكی نامۆ كە پێچەوانە بێت لەگەڵ قوڕئان وسوننەت و تێگەیشتنی پێشینەكانی ئەو ئومەتە، جا خاوەنەكەی هەركەسێك بێت.
٦-پشت بەستن بە قوڕئان و سوننەت وەكو تەرازوو و حەكەم، وە گەڕاندنەوەی هەر فیكرەو قسەیەك بۆلای ئەو تەرازووە، ئینجا وەرگرتنی ئەو شتەی كە موافیقی ئەو تەرازووە بێت، وە ڕەتكردنەوەی هەر بیروبۆچوونێك كە پێچەوانەی حەق بێت.
٧-كۆكردنەوەی ئومەت لەسەر قوڕئان وسوننەت و تێگەیشتنی سەلەفی ئومەت، وە ڕاوەستان دژی هەر بیرو بۆچوونێكی نامۆ كە هێرش دەكاتە سەر ئوممەت، پەروەردەكردنی ئوممەت لەسەر حەق، وەهەروەها ئامادەكردنی بۆ جیهادكردن لە پێناوی خوای گەورە و ،ڕووبەڕووبونەوەی دوژمنانی خوا.
ئینجا دەفەرمووێ خاوەن عیلم ئەو كەسەیە كە پەیوەست دەبێ بەو بنچینە سەرەكیانە و جگە لەمانەش، بەگوێرەی ڕێبازی پێشینە چاكەكان.
بەشی چوارەم
ئەو شتانەى كە بە هۆیەوە موسڵمان لە بازنەى سەلەفییەت دەردەچێت
لەم بەشەدا بە پشتیوانی خوای گەورە باسی ئەو شتانە دەكەین كە بە هۆیەوە موسڵمان لە بازنەی ئەهلی سوننە و جەماعە )سەلەفییەت(دەردەچێ و، دەبێت بە كەسێكی ئەهلی ئەهوا‌ء و بیدعەچی(مبتدع).
دیارە ئەم بابەتەش وەكو بابەتەكانی تر گرنگییەكی زۆری هەیە و، زانایانیش لە پەرتووكەكانیاندا باسیان كردووە.
چونكە بەڕاستی زۆر جار دەبینین و دەبیستین كەسانێك خۆیان بە سەلەفی و ئەهلی سوننە دەزانن، كەچی لەواقيعدا وانییە و، بیروباوەڕیان پێچەوانەی بیروباوەڕی ئەهلی سوننە و جەماعەیە، بۆیە پێویستە ئاگاداری ئەو خاڵانە بین كە بە هۆیەوە موسڵمان لە بازنەی ئەهلی سوننە و جەماعەوە دەردەچێ.
وە لەلایەكی تریشەوە لەبەر ئەوەی كەسی بیدعەچی كەسێكی خراپ و زەمكراوە،بۆیە نابێ هەركەسە و بەهەواو ئارەزووی خۆی خەڵك بە بیدعەچی دابنێ و لە بازنەی سەلەفییەت دەریانكات، بەڵكو ئەم بابەتە دەبێ بەشێوەیەكی زانستی و بە بەڵگەوە قسەی لەسەر بكرێت، بۆ ئەوەی ئینسان تێیدا تووشی هەڵەو تاوان نەبێت.
ئيمامى ئەحمەد(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ:(إخراج الرجل من السنة شديد). واتە:دەركردنى پیاوێك لە بازنەى سوننەت شتێكى قوڕس و گرانە.
سەلەفییەت خاوەنی چەند بنەماو بنچینەیەكە، كە پێشەوایانی ئەهلی سوننە لەسەری یەكدەنگن، وە هەركەسێكیش پێچەوانەی ئەو بنچینانە بێت ئەوە بەبیدعەچی ناویان بردووە و،لە بازنەی ئەهلی سوننە و جەماعە دەریان كردووە.
یەكەم :خاڵى یەكەم كە بە هۆیەوە موسڵمان لەبازنەی ئەهلی سوننە دەردەچێ بریتییە لە:هەركەسێك پێچەوانەی ئەهلی سوننە و جەماعە بێت لە سەرچاوەی وەرگرتنی دین، كە بریتییە لە(قوڕئان و فەرموودە و ئیجماع)، ئەهلی سوننە وجەماعە دینەكەی خۆیان لەو سێ سەرچاوەیە وەردەگرن، نەك لە شتی تر. بۆیە هەركەسێك پێچەوانەی ئەهلی سوننە بێت لەو خاڵە، ئەوە كەسێكی بیدعەچییە.
شەیخ ولئیسلام ئیبن تەیمییە (ڕەحمەتی خوای لێبێ) دەفەرمووێ: (فمن قال بالكتاب والسنة والإجماع فهو من أهل السنة والجماعة).
وەهەروەها دەفەرمووێ: (ومن خالف الكتاب المستبين، والسنة المستفيضة، أو ما أجمع عليه سلف الأمة خلافا لايعذر فيه فهذا يعامل بما يعامل به أهل البدع). واتە: هەركەسێك پێچەوانەی قوڕئانی ڕوون و ئاشكرا و،سونەتی ناسراو بوو، يا پێچەوانەی ئەو شتە بوو كە پێشینەی ئومەت لەسەری یەكدەنگن،ئینجا پێچەوانە كردنێكی واش بوو كە بیانووی نەبوو تێیدا، ئەوە وەكو كەسێكی ئەهلی بیدعە هەڵسوكەوتی لەگەڵ دەكرێ.
دووەم:هەركەسێك پێچەوانەی بنچینەیەك لە بنچینەكانی ئەهلی سوننە و جەماعە بێت لە بیروباوەڕدا، ئەوە كەسێكی بیدعەچییە.
ئیمامی ئیبن وتەیمییە دەفەرمووێ: (والبدعة التى يعد بها الرجل من أهل الأهواء: ما اشتهر عند أهل العلم بالسنة مخالفتها للكتاب والسنة، كبدعة الخوارج، والروافض، والقدرية، والمرجئة).
واتە: ئەو بیدعەیەی كە پیاو بە هۆیەوە لە ڕێزی ئەهلی ئەهوا‌ء حیساب دەكرێ:بریتییە لەو بیدعەیەی كە ناسراوە لەلای ئەهلی عیلم پێچەوانەی كیتاب و سوننەیە، وەكو بیدعەی:خەواریج و،شیعە و،قەدەرییە و،موڕجیئەكان.
ئیمای شاطبیش(ڕەحمەتی خوای لێبێ)دەفەرمووێ: (أن هذة الفرق إنما تصير فرقا بخلافها للفرقة الناجية في معنى كلي في الدين، وقاعدة من قواعد الشريعة، لا في جزئي من جزئيات، إذا الجزئي والفرع الشاذ لا ينشأ عنه مخالفة يقع بسببها التفرق شيعا،وإنما ينشأ التفرق عند وقوع المخالفة في الأمور الكلية، لأن الكليات تضم من الجزئيات غير القليل....).
شیخ علی خضيریش(خوا ئازادی بكات)دەفەرمووێ: (يقصد بأهل البدع، هو كل من التزم عقائد تخالف عقائد أهل السنة والجماعة، ويقصد بالعقائد ماهو مخالفة لأصول أهل السنة والجماعة، كأمثال المعتزلة والرافضة والأشاعرة والمرجئة، إلخ). واتە:مەبەست بە ئەهلی بیدعە:هەركەسێكه پەیوەست بێت بە بیروباوەڕێك كە پێچەوانەی بیروباوەڕی ئەهلی سوننە و جەماعە بێت، وەمەبەستیش بە بیروباوەڕ ئەوەيە پێچەوانە بێت لەگەڵ بنچینەیەكی ئەهلی سوننە و جەماعە، وەكو موعتەزیلە و، ڕافیزە و،ئەشعەری و، موڕجیئە....هتد.
وەهەروەها دەفەرمووێ:جیاوازی هەیە لە نێوان بیدعەچی و پیاوێك بیدعەی هەبێ: هەرچی بیدعەچییە:ئەوە ئەو كەسەیە كە پەیوەستە بە بیروباوەڕی ئەهلی بیدعە،كە پێچەوانەی بنچینەیەكی ئەهلی سوننە بێت، بەڵام ئەو كەسەی كە دەوترێت بیدعەی هەیە ، ئەوە كەسێكە كە لە ئەهلی سوننە و جەماعەیە، بنچینە و بیروباوەڕی بیروباوەڕی ئەهلی سوننە و جەماعەیە، بەڵام بیدعەیەكی ئەنجام داوە، وەكو زیندووكردنەوەی شەوی پازدەی مانگی شەعبان، يا وەكو بیدعەی بەنی ئومەییە كە وتاری جەژنیان پێش دەخست بەسەر نوێژ، يا بەردەوام نوێژ دواخستن بۆ كۆتایی كاتەكەی، يا وەكو داهێنانی زیكری دیاریكراو و هاوشێوەی ئەمانە،یاخود وەكو ئەو كەسەی سیفەتێك لە سیفاتەكانی خوا لە كاربخات و نەیسەلمێنێ بەبێ ئەوەی پەیوەست بێت بە بنچینەی لەكارخستن لە سیفاتەكان یا هێندێكی، ئا ئەو جۆرە كەسانە پێیان ناوترێ بیدعەچى، بەڵكو دەوترێ ئەهلی سوننەیە و بیدعەیان تێدایە.
شێخ ناصر بن عبدالكریم العقل دەفەرمووێ:زاراوەی ئەهلی ئەهوا‌ء بە زۆری بۆ ئەو كەسە بەكاردێت كە پێچەوانەی ئەهلی سوننە و جەماعە بێت لە بنەمایەك یا زیاتر لە بنەماكانی دین، وەكو فیڕقەكانی خەواریج و شیعە و قەدەرییە و موڕجیئە و موعتەزیلە و جەهەمییە و ئەهلی كەلام و، سۆفییەكانی تەریقەت، یاخود ئەو تاكانەى كە دەردەچن لە بازنەی ئەهلی سوننە و جەماعە،كەواتە ئەهلی ئەهوا‌ء بریتیين لە ئەهلی تەفرەقە و بیدعە. وەهەروەها ئەو فیرقانەش دەگرێتەوە كە دەرچووینە لە ئیسلام و دەدرێنە پاڵ ئیسلامیش، وەكو دووڕوو و فەلاسیفە و،باتنیيە و، زندیقەكان و هاووێنەیان. (موقع الشیخ).
*تێبینی:لێرەدا هەڵەی ئەو مەخەلییانەمان بۆ ئاشكرا دەبێت ، كە زۆر جاران خەڵكی بەهۆی بیدعەی عەمەلی-وەكو:مەولود یا جۆرە زیكر و سەڵاواتێكی بیدعی-لە بازنەی ئەهلی سوننە دەبەنە دەرەوە و بە بیدعەچی لە قەڵەمیان دەدەن.
ئەوە لەكاتێكدا خۆشيان تووشی بیدعەی عەقیدەیی بووینە!!!
سێیەم: هەركەسێك لەبەشێكی زۆر(جزئیات كثیرة)پێچەوانەی ئەهلی سوننە بێت، ئەوە جێگای بنچینەیەك دەگرێتەوە و، بەڵگەیە لەسەر فەساد و خەلەلی بنچینەیەك لە بیروباوەڕەكەیدا.
ئیمامی شاطبی دەفەرمووێ:(ويجرى مجرى القاعدة الكلية كثرة الجزئيات، فإن المبتدع إذا أكثر من إنشاء الفروع المخترعة عاد ذلك على كثير من الشريعة بالمعارضة كما تصير القاعدة الكلية معارضة أيضا(.
بەشی پێنجەم
سەلەفیيەت مەنهەجی تێگەیشتن و خوڕەوشته
نەك مەنهەجی جوێن دان و ناكۆكی
پێم باش بوو لە بەشی پێنجەم و كۆتایی ئەم كتێبەدا بەشێك لەو نامیلكەیەی شەیخ ئەبو حەفصی جەزائيری وەربگێڕم كە بەناوی(السلفیة منهج أفهام وأخلاق لا منهج سباب وشقاق)ە.
شەیخى بەڕێز دەڵێت:ئەمە هێندێك بنچینە و یاسای بەناو سەلەفییەكانە،بە گوێرەی ئاگاداری و سەرنجدانی من و جگە لە منیش لە جەزائير، لەچەند خاڵێكدا كورتی دەكەمەوە بۆ ئەوەی ببێت بە ئامۆژگاری بۆ ئەو بەناو سەلەفییانە و لە خوا بترسن، وە هەروەها وەكو ئامۆژگاریيەكیشە بۆ ئەو كەسەی كە توشی زماندرێژی ئەوانە بووە بە جوێن دان تاوەكو ئارامبگرێ.
١-ئەو كۆمەڵە تانەدان و كۆكردنەوەی هەڵەی پیاوچاكانیان كردووە بە دین و مەنهەج،لە كاتێكدا ئیمامی ئیبن و دەقیق لعید دەفەرمووێ: قسەگوتن بە موسڵمانان چاڵێكە لە چاڵەكانی دۆزەخ،لەناو خەڵكیدا دوو كۆمەڵ لەسەر لێواری ئاگری دۆزەخن:فەرموودە ناسەكان و دەسەڵاتدارەكان.
ئیمامی زەهەبیش دەفەرمووێ:قسەكردن لەسەر ڕاویەكان پێویستی بە لە خواترسانێكی تەواو و، دووربونەوە لە هەواو ئارەزوو.
بۆیەش ئەم زانستە گەورەیە (علم الجرح والتعدیل)چەندان یاسا و ڕێسای هەیە تاوەكو هەركەسێك چۆنی بوێ قسە دەربارەی غەیری خۆی نەكات.
بەڵام لەلای ئەم كۆمەڵە هەموویان خەریكی تانەو تەشەردانن لەخەڵكی و، لەسەر هەركەسێك بیانەوێ جێبەجێى دەكەن، بەبێ ئەوەی گەیشتبنە ئەو پلەیە و شیاوی ئەو كارە بن.
٢-بچوكەكان فێری جوێن دان و قسەگوتن بە بانگخوازان دەكەن، پێش ئەوەی فێری ڕوكنەكانی ئیمان و هەڵوەشێنەرەوەكانی ئیسلام و بنچینەكانی خوڕەوشتیان بكەن، گەنجێك تازە خوا هیدایەتی داوە و دەستی كردووە بە دینداری هەر لەسەرەتاوە فێری ئەوەی دەكەن فڵانە كەس بیدعەچییە و ئەویتر گومڕایە.
٣-هەر كەسێك موافیق بێت لەگەڵیان پلەی بەرز دەكەنەوە، ئەگەر چی كەسێكی سەرەتاییش بێت، بەڵكو ئەگەر نەزانیش بێت، بۆیەش زۆرێك لەوانەی حەزیان لە ناوبانگە بەرەو لای ئەو كۆمەڵە دەچن.
٤-دەنگ دابڕین و قسەنەكردن(هەجر)وەكو چەكێك بەكاردێنن بۆ هەڕەشەكردن لە دژی موخالیفی خۆیان، منداڵێك هێشتا بالغ نەبووە كردوویانەته تانەدەر و بڕیاردەر بەسەر خەڵكی بەوەى فڵان ئەهلى سوننەیە و فڵان ئەهلى بیدعەیە ، پاشان چەكەكەیان بۆ سەرخۆیان گەڕايەوە و كەوتنە تانەدان و تەبدیع كردن(بە بیدعەچیدانان)و هەجركردنی یەكتری.
٥-یەكێك لە فێڵ و ساختەكارییەكانیان ئەوەیە هاتوون قسەكانی سەلەفی صاڵح دەربارەی ئاگاداركردنەوەی خەڵكی لە ئەهلی بیدعە وەكو جەهەمی و موعتەزیلە و شیعەكانیان هێناوە و بەكاری دێنن دژی بانگخوازانی سوننەت.
٦-ئەوانە كاتێك كۆمەڵێك لە بانگخوازان و ئەهلی عیلمیان تەبدیع كرد بەبێ بیدعەیەكی ڕاستەقینە، دوای ئەوە پەنایان بردە بەر تاقیكردنەوەی خەڵكی بە دیاریكردنی هەڵوێستیان بەرامبەر بەو كەسەی كە تەبدیعیان كردووە، بۆیە هەركەسێك قسەكەی ئەوان نەڵێت(واتە ئەو كەسەی ئەوان تەبدیعیان كردووە تەبدیعی نەكات)ئەوە لە سەلەفییەت دەری دەكەن و،ئەوەش قسەكەی ئەوان بڵێتەوە ئەوە سەلەفییە.
وە بەهۆی ئەم كارەشیانەوە وای لێهاتووە سەلەفییەت پێوەرێكی تایبەتی هەیە لەلای ئەو كۆمەڵە.
٧-هەركەسێك لەگەڵ ئەوان نەبێت ئەوە لە گومانی ئەواندا دژی وانە، ئەمەش حیزبایەتییە بە پۆشاكێكی نوێوە.
٨-دۆستایەتی و دوژمنایەتییان لەسەر بنچینەی كەسەكان و ئەو مەنهەجەشە كە دراوەتە پاڵ شوێنكەوتراوەكانیان.
٩-دەمارگیری بۆ گەورەكانیان و بیروبۆچوونەكانیان لە حەق و ناحەقدا، تاوەكو دەربارەی یەكێك لە گەورەكانیان گوتیان:فڵان كەس خۆی بەڵگەیە جا چۆن بە بەڵگە دەوترێ بەڵگە بێنە!!!
١٠-حەق و ڕاستی بە پیاوانەوە دەناسن نەك بە بەڵگە، ئەگەر وتەيەكیان پیشان بدەی، یاخود هەڵوێستێكیان بۆ ڕوون بكەیتەوە نكووڵی لێ دەكەن، بەڵام ئەگەر پێت گوتن ئەوە فڵان كەس گوتویەتی، هەر ئەوكات هەڵوێستی خۆیان دەگۆڕن لە نكووڵی كردنەوە بۆ قەبوڵكردن، لەبەر ئەوەی گەورەكەیان ئەو قسەیەی كردووە ، چەندان شت هەیە كە ئەوان نكووڵیان لێدەكرد، لەبەر ئەوەی لە كەسانێكەوە دەرچووبوو موخالیفی ئەوان بوون، بەڵام كاتێك لەلایەن ئەوانەوە دەرچوو وەریانگرت.
یەكێكیش لە نیشانەكانی ئەهلی باتڵ بریتییە لە ڕاڕایی لە هەڵوێستەكاندا.
١١-یەكێك لە بنچینە بۆگەنەكانیان وازهێنانە لە حەق، چونكە موخاليفی ئەوان دەیڵێت، یاخود دەیكات، بۆیە لەلای ئەوان بەڵگەی ڕاستیێتی بریتییە لە پێچەوانەكردنی موخالیف، وەكو ڕافیزەكان یەكێك لە بنچینەكانیان ئەوەیە دەڵێن:ئەگەر لەكارەكانی ئێمەش حەقت نەناسی ئەوە پێچەوانەی ئەهلی سوننە بكە.
١٢-ئەنجامدانی ئیڕهابی فیكری لە ئەنجامی بەكارهێنانی سیاسەتی شێواندن و بڵاوكردنەوەی شتی پڕوپووچ و درۆ لە نێو خەڵكی لە بەرامبەر هەركەسێك كە بیەوێ پێچەوانەی ئەوان بجوڵێتەوە یا ڕەخنە بگرێ یاخود ئامۆژگارییان بكات، بۆیە فڕوفێڵ یەكێكە لە ئامرازەكانیان.
١٣-یەكێك لە شتە داهێنراوەكانیان:ئەوەی قسە نەكات لەسەر ئەو كەسەی كە ئەوان قسەیان دەربارەی كردووە ئەوە موڕجیئەیە!!!
١٤-یەكێكی تر لە بنچینە بۆ گەنەكانیان گومانی خراپ بردنە بە موخالیف، كە ئەمەش وای لێكردوون پەنا ببەنە بەر جاسوسیكردن و بەدواداچوونی هەڵە و نووسینەوەی لە كاغەز و لاپەڕەكان، بۆ ئەوەی دوای ئەوە هەڵبستن بەهەڵمەتی ناوزڕاندن و ئاگاداركردنەوە، پاشانیش دەنگ دابڕین.
١٥-قسەی هەموو كەسێك وەردەگرن نەناسراو بێت یا فاسق بێت، ئەگەر لە بەرژەوەندی خۆیان دابێت ، بەڵام ئەگەر تۆ قسەیەكی بیستراو یان نوسراویان بۆ بێنیتەوە كە بەڵگەبێت لەسەریان ئەوە گومانی تێدا دروست دەكەن و دەڵێن فڵان كەس لاسایی دەنگەكەی كردۆتەوە یاخود جگە لەمەش لە قسەی پڕوپووچ.
ڕق و قینە چاوی سەر و دڵی كوێركردوون، اللهم عفوك.
١٦-ئەوان ئەگەر فەتوای یەكێك لە زانایانیان بەدەست كەوت كە موافیقی هێندێك لەو قسانە بێت كە ئەوان دەیڵێن، ئەوە پێی دڵخۆش دەبن و خەڵكیشی پێوە پەیوەست دەكەن، بەڵام ئەگەر فەتوایەك دەرچوو پێچەوانەی بۆچوونی ئەوان بێت، هەر ئاوڕیشی لێنادەنەوە و دەڵێن ئێمە مولزەم نین پێوەی.
١٧-قسەی خراپ بە هێندێك لەو گەورە زانایانە دەڵێن كە موخالیفیانن،بەچەند وەسفێكی گەورە و ترسناك و خراپ كە بریتییە لە:فڵان زانا كۆمەڵەكان ناناسێت، یا فڵان لە مەنهەج تێنەگەیشتووە، یاخود فڵان تەكفیرییەكانی لەدەورە و یاری پێدەكەن.
١٨-لەگەڵ موخالیفی خۆیان لە بڕی ئەوەی ڕێگەی ئامۆژگاری و گفتوگۆی زانستی بەبەڵگەوە بگرنە بەر، هەوڵی ترساندنی كەسی موخالیف دەدەن بەچەند دەربڕین و وشەیەكی توند كە بەڵگەیە لەسەر ئیفلاس بوونیان لەبابەتی گفتوگۆكردن بەبەڵگەی شەرعی و ئەسەری سەلەفی.
١٩-هەوڵدەدەن پەناببەنە بەر گەورەترین فێڵ كە بریتییە لە هاندانی حاكم دژی موخالیف، ئەویش یا بەگەیاندنی زانیاری هەڵە دەربارەی موخالیف، یاخود بەبڵاوكردنەوەی ناو وناتۆرەی گەورە لەسەری، وەكو: تەكفیری، یا خەواریج،یا پشتگیری ئیڕهاب دەكات، یاخود هانی ئیڕهاب دەدات و،جگە لەمانەش لەو وشەو دەربڕینە هەڕەشەییەكان.
٢٠-یەكێكی تر لە بنچینەكانیان دەربارەی تەبدیع و گومڕاكردن:هەركەسێك بیدعەیەك ئەنجام بدات یاخود ئەوان واگومان دەبەن كە بیدعەیە، ئەوە كەسێكی بیدعەچییە بەبێ ڕەچاوكردنی مەرج و ڕێگرەكان، نەك هەر ئەوەندەش بەڵكو بەشێك لە زیادەڕەویان لەم بابەتەدا جاری وایە كەسی موخالیف تەبدیع دەكەن لەسەر كارێكی ئیجتیهادی .
٢١-یەكێكی تر لە بنچینەكانیان لە بابەتی تەبدیع:هەركەسێك بیدعەیەك ئەنجام بدات، نەك هەر بە بیدعەچی دادەنرێ، بەڵكو هەموو قسەكانی بەفیڕۆ دەچێت حەق بێت یان ناحەق، ئینجا هاوار بۆ ئەوكەسەی قسەی ئەو كەسە بێنێتەوە كە ئەوان تەبدیعیان كردووە.
٢٢-دیسان یەكێكی تر لە بنچینەكانیان لەبابەتی تەبدیع ئەوەیە:ئەگەر بیدعەچی بە بیدعەچی دانەنێی ئەوە تۆش بیدعەچیت یا شلگیريت (إذا لم تبدع مبتدع فأنت مبتدع أو مميع)،كەواتە ئەوان وەكو خەواریجەكانی پێش خۆیانن، ئەگەر ئەو كەسەی كە لەلای ئەوان كافر بوو كافرت نەكردبا ئەوە تۆش كافر بووی.
٢٣-بڕینی دەقەكان و بە بەڵگەهێنانەوەی بەشێكی، جاچ بۆ وەڵامدانەوەی بێت یاخود بۆ بە بەڵگەهێنانەوە بێت.
٢٤-مەنهەجەكەیان دامەزراوە لەسەر ڕەخنەگرتن لە غەیری خۆیان و بەدواداچوونی هەڵەكان، كەواتە مەنهەحێكی سلبییە و، هەڵگرەكانیشی هێچیان پێ نییە بۆ بەخشین.
٢٥-مەنهەجیان كورتكردۆتەوە لە كتێبی ڕەد و ڕدوود(وەڵامدانەوه).
٢٦-بێ گومان ئەم مەنهەجە سەیر و سەمەرەیە بویتە ڕێگر لە بەردەم زۆرێك لە گەنجان لەوەی ڕووبكەنە زانستی شەرعی، بە بەڵگەی ئەوەى كە زانستی شەرعی بەس نییە بۆ پەردەلادان لەسەر كەسی بیدعەچی، بۆیە پێویستە ڕووبكرێتە ئەو كتێبانەی كە ئەوان ناویان لێناوە (كتێبی مەنهەجی).هەتا هێندێكیان ئەم كتێبانەیان لەلا باشترە لە كتێبی تەوحید و عەقیدە، بەڵكو هێندێك كەسى كەم و بێ قیمەتیان ئەم كتێبانەیان پێ باشترە لە لەبەركردنی كتێبی خوای گەورە.
٢٧-دەیان بینی لە هەموو خەڵك زیاتر گوماناوی و ڕاڕانە وە لەهەموو خەڵكی لاوازترن لە ڕووی زانست و یەقینەوە، ئەمەش كارێكە خۆیان لە دەروونی خۆیانەوە هەستی پێدەكەن و، خەڵكێكیش لە خۆیان ئەو شایەتییە دەدات.
لە كۆتاییدا:بەم جۆرە كەسانە دەڵێم كاتی ئەوە هاتووە كە چاوێك بەو ڕێگە و ڕێبازەتاندا بخشێننەوە كە پێچەوانەی مەنهەجی پێشەواكانە.
بەڕاستی بانگەوازتان پارچەپارچە كرد، بانگخوازەكانتان سەرقاڵكردووە بە هێندێك بابەتی داهێنراوەوە كە لە پێشەوایانەوە نەمان بیستووە، خەڵكتان دوورخستەوە لە زانست و كردەوە بردتانن بەرەو نەزانین و موناقەشە، دەرگای غەیبەت و نەمیمەتان كردۆتەوە، خراپەكاریتان لە نێو بڕواداران بڵاوكردۆتەوە، بونەتە ڕێگر لە بەردەم دینی خوا بۆ كەسێك كە پێشتر دینی خوای نەناسیبێ، ئەگەر وشەیەكی حەقتان پیبێت زۆری ناحەقتان داوەتە پاڵی.
ئێوەش بۆتان ڕوون بۆوە ئەم مەنهەجە چەنده ترسناكە، كەوا زۆرێكیش لە گەنجان وەریانگرتووە، زمان درێژی دەكەنە سەر غەیری خۆیان بەبێ حەق و، تەبدیعی موخالیفی خۆیان دەكەن بەبێ ڕێسایەكی دیاریكراو و بەبێ بەڵگە،وە ئەمانە هیچ چارەسەرێك سوودیان پێ ناگەیێنێ، تەنها ئەوەنەبێ خۆیان فێری زانست و زانیاری بكەن و بە ئەدەبی ئەو زانستە خۆیان پەروەردە بكەن، پاشانیش خوا كێی بوێ ڕێنمایی دەكات.
لە ڕاستیدا چەند هۆكارێك هاندەربوون بۆ نووسینی ئەم چەند دێرە:
١-بڵاوبوونەوەی ئەم مەنهەجە سەیر و سەمەرە(نامۆ)یە لەسەر حیسابی مەنهەجی سەلەفی.
٢-دووركەوتنەوەی زۆرێك لە خەڵكی عەوام لە مەنهەجی سەلەفی بەهۆی ئەم مەنهەجە سەیر و سەمەرەیەوه.
٣-قسەكردنی زۆرێك لە ئەهلی ئەهوا‌ء و بیدەع لەسەر مەنهەجی سەلەفی، بەهۆی لادانەكانی ئەم مەنهەجە سەیر وسەمەرەیەوه.
٤-دووری گەنجەكان لە زانستی شەرعی.
٥-بوێری زۆرێك لە گەنجە سەرەتاییەكان لە قسەكردن لەسەر هێندێك بانگخواز و زانایان.
داوادەكەین لە خوای گەورە كە بمانپارێزی لە فیتنە و هەواو ئارەزوو، وە دوورمانخاتەوە لە ستەم و گومڕایی و نەزانین و خۆبەگەورەزانینێك كە كەڕ و كویڕمان بكات.
سبحانك اللهم وبحمدك أشهد أن لاإله إلا أنت أستغفرك وأتوب إلیك.
أبو حفص الجزائري ١٤٢٤ كۆچى.
كۆتايى
سوپاس بۆ خوا بەشی پێنجەميشمان تەواوكرد، لێرەدا كۆتایی بەم بابەتە دێنین، داواكارم لە خوای گەورە شارەزامان بكات لەو ڕێبازە پیرۆزە و،بەردەواممان بكات لەسەری تا ئەو كاتە پێی دەگەینەوە،هەر ئەویش بەتوانایە لەسەر ئەو كارە و، یارمەتی دەر و سەرخەرە.
لەكۆتاییدا: وكل خير في اتباع من سلف وكل شر في ابتداع من خلف
١-قال ابن مبارك(رحمەالله تعالى):(إعلم-أي أخي-أن الموت اليوم كرامة لكل مسلم لقي الله على السنة، فإنا لله وإنا إليه راجعون!فإلى الله نشكو وحشتنا، وذهاب الإخوان، وقلة الأعوان، وإلى الله نشكو عظيم ما حل بهذه الأمة من ذهاب العلماء، وأهل السنة، وظهور البدع).
٢-قال الفضل بن عياض(رحمەالله تعالى): (إتبع طرق الهدى ولا يضرك قلة السالكين، وإياك وطرق الضلالة، ولا تغتر بكثرة الهالكين).
٣-قال سفيان الثوري (رحمەالله تعالى): (إذا بلغك عن رجل بالمشرق أنه صاحب السنة، فابعث إليه بالسلام، فقد قل أهل السنة).
٤-قال أيوب السختاني (رحمەالله تعالى): (إني لأخبر بموت الرجل من أهل السنة، فكأني أفقد بعض أعضائي).
وصلى الله على محمد النبي الأمي، وعلى آله وصحبه وسلَّم.
وآخر دعوانا أن الحمد لله رب العالمین.
سەرچاوەكان:
١- تەفسیرى ڕامان، ئەحمەد كاكە مەحموود.
٢- پوختەى تەفسیرى قورئان، مەلا محەمەد مەلا ساڵح.
٣- الأربعون حديثا النبوية، سعيد حسن إدريس.
٤-أصول السنة، إمام أحمد.
٥-أصول الدعوة السلفية، الشيخ الألباني.
٦-الأصول العلمية للدعوة السلفية،الشيخ عبدالرحمن عبدالخالق.
٧- الإعتصام، إمام الشاطبي.
٨- الأقوال العلمية فى حكم تسمي بالسلفية.
٩- بدعة إعادة فهم النص،الشیخ:محمد صالح المنجد.
١٠-تذكير الخلف بوجوب إعتماد فهم السلف،وليد السعيدان.
١١-تبصير الخلف،أحمد النجار.
١٢-حلية الطالب العلم، الشيخ بكر عبدالله أبو زيد.
١٣-الخطة البراقة لذي النفس التواقة، د.صلاح الخالدي.
١٤- الزناد شرح لمعة الإعتقاد، الشيخ علي الخضير.
١٥- السلفية قواعد وأصول،د.أحمد فريد.
١٦- السلفیة منهج أفهام وأخلاق لا منهج سباب وشقاق.
١٧- فهم السلف الصالح للنصوص الشرعیە، د.عبدالله بن عمر الدمیجي.
١٨- الكواكب النيرات، خالد بن قاسم الردادي.
١٩- لماذا السلفية الجهادية،صادق الكرخي.
٢٠- المنهج في الطلب والتلقي والإتباع، أبو بصير الطرطوسي.
٢١- ملامح رئيسية للمنهج السلفي،د.علاء بكر.
٢٢- من هم أهل الأهواء وما أحكامهم؟ شيخ ناصر بن عبدالكریم العقل.
٢٣- الوجيز في العقيدة السلف الصالح، الشيخ عبدالله الأثري.
وە چەند سەرچاوەیەكى تریش.
No comments: