بەراورد کردنێک لە نێوان یاسق و دەستورى دانراوى(الوضعي) ئەمڕۆ:

-یاساو دەستورى دانراو:لیژنەیەکى هەڵبژێردراو دایدەنێت.

+یاسق:جەنگیز خان داینا

-یاساو دەستورى دانراو: ئەمریكاو هاوپەیمانەکانى بە زۆر سەپاندیانە سەر موسڵماناندا

+یاسق:مەغۆل بە زۆر سەپاندى بەسەر وڵاتانى موسڵماناندا

-یاساو دەستورى دانراو:تێکەڵەیەکە لە ئیسلام و بیروبۆچونەکانى جان جاک ڕۆسۆ و هوبرز و لوک و مونتسکیو و بینوزاو بانتاهـ و خەڵکى تر..

+یاسق:  تێکەڵەیەکە لە ئیسلام و نەصرانییەت و یەهودیەت

-یاساو دەستورى دانراو:هەر کەسێک شەریعەت پیادە بکات و دەستور ڕەفز بکاتەوە ئەوا ئەمریکاو هاوپەیمانەکانى دژایەتى دەکەن وەک ئەوەى لە مالى و ئەفغانستان بینرا..

+یاسق:هەر کەسێک پیادەى شەریعەت بکات و پێچەوانەى یاسق بجوڵێتەوە ئەوا مەغۆل وڵاتەکەى داگیر کرد هەر وەک لەگەڵ سوڵتان بەرەکە خان ڕویدا.

-یاساو دەستورى دانراو:حاکمەکانى عەرەب ئەوانەى بانگەشەى موسڵمانێتى دەکەن حوکمى پێ دەکەن..

+یاسق:غازان بن أراغون حوکمى بە یاسق دەکردو بانگەشەى موسڵمانێتیشى دەکرد

-یاساو دەستورى دانراو:هەرکەس حوکمى پێ بکات ئەوا هاوپەیمانێتىیەکى توندى عەرەبى ئەمریکى دەبەستێت دژ بە موجاهیدان

+یاسق: سوڵتان محمود خان کارى بە یاسق دەکرد هاوپەیمانێتىیەکى صەلیبى مەغۆلى دژ بە موسڵمانان بەست

-یاساو دەستورى دانراو:بە پێچەوانەشەوە ژمارەى زاناو موفتى سوڵتانەکان زۆر بوون و ئەوانەى فەتواى دروستێتى کارکردن دەدەن بە دەستورى دانراو, وە بۆ ڕازى کردنى سوڵتانەکان فەتوایان بۆ خەڵکى داو خۆشیان و ئەو خەڵکەشیان گومڕا کردووە مەگەر کەمێک نەبێت کە خواى گەورە ڕەحمى پێ کردووە

+یاسق:هەڵوێستى موسڵمانان بەرامبەر بە یاسق زۆر ڕوون بوو, بە جۆرێک حوکم کافر بوونى هەر کەسێکیان دەردەکرد کە حوکمى دەبردەوە بۆ لاى یاسق یان حوکمى پێ دەکرد, وە شێخى ئیسلام ئیبن تەیمییەو ئیبن کەثیر(ڕەحمەتى خوایان لێ بێت) فەتوا مەشهورەکانیان دەرکرد تا هەق بۆ خەڵکى ئاشکرا بێت..

وه‌رگیراوه‌